Historia

PIELGRZYMKA DO RZYMU

Kronika Komonieckiego to cenne źródło informacji na temat pielgrzymek.[1] Brali w nich udział nie tylko sami mieszkańcy lecz również osoby, które tylko przez Żywiec przechodziły (w latach 1703 i 1710).[2] Najstarszą informacją dotyczącą pielgrzymki z Żywiecczyzny do Rzymu jest informacja o podróży, którą odbył ks. Jan Skorupkowic, wikary radziechowski w roku 1675.[3] Kolejna informacja wiąże się z osobą Franciszka Mękińskiego, który powrócił z pielgrzymki, jak to zapisane zostało w środę 12 sierpnia 1716 roku. Wspomniany pielgrzym odwiedził Rzym roku poprzedniego czyli 1715.[4] Z kolei po trzyletniej pielgrzymce wrócił do Żywca 19 kwietnia 1720 roku Seweryn Owsiankowic, odwiedzając oprócz samego Rzymu również Kolonię.[5] Ostatnia wzmianka dotyczy osoby ks. Jana Serwińskiego albo Pawluśkowica z Rzymu do Żywca wrócił 10 stycznia 1722 r.[6]

Prawdopodobnym dowodem odbywanych pielgrzymek jest skarb monet odkryty w trakcie badań archeologicznych, o których pisaliśmy sauna

Pod rokiem 1626 Komoniecki odnotowuje, że zysk w postaci czynszu pobieranego z łaźni miejskiej powinien być przeznaczany na cele korzystne dla miasta.[11] Według relacji kronikarza żywieckiego Andrzeja Komonieckiego w roku 1721 w okolicach żywieckiego rynku pożar strawił doszczętnie dwie pierzeje - północną i zachodnią. Oprócz tego, ofiarą kataklizmu padła stara dzwonnica oraz ulice dwie Starożywieckie i Łazienna. Łącznie pożarowi uległy 52 domy. Jako pierwszy spalił się budynek, w którym szynkowano wino pańskie.[12]

Nieco wcześniej bo w roku 1713 Komoniecki cytuje w swej kronice zapis przywileju nadanego miastu przez Jana Komorowskiego 1 sierpnia 1550 roku. Na jego mocy dotację dla łaźni miejskiej ustala się w wysokości 1 zł aby wszyscy ubodzy oraz uczący się mogli z owego przybytku bez opłaty skorzystać. Nadto ci, którzy z kąpieli korzystali, w jej trakcie zobowiązani byli do odśpiewania psalmu „De profundis etc”.[13]

Nazwa ulicy Łaziennej została nieco przekształcona w późniejszej relacji ks. Franciszka Augustina, który w roku 1857 odnotowuje, że: „14 czerwca w niedzielę rano, Żywiec gorzał. Zgorzał Rynek, ulica Krakowska, ulica Starożywiecka, ulica Łazienkowa, ulica Podgórze”.[14]

W czasie, kiedy w Żywcu powstawała straż pożarna wodę do gaszenia pożarów pobierano z tzw. Przykopu lub Młynówki, do której szło się w tym celu z Rynku właśnie ul. Łazienkową obok domu państwa Gołąbów. Według Mirosława Miodońskiego: „…gdzieś przy tej drodze, … dwa wieki wcześniej znajdowała się łaźnia miejska.”.[15] Owe informacje nie są już potwierdzone nazewnictwem ulic w latach 1939-45. Ulica Łazienna/Łazienkowa występuje tu pod nazwami Garbarska lub podczas okupacji Wilhelmstrasse.[16] W dniu dzisiejszym byłby to obszar u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Sempołowskiej.

W ramach prowadzonych badań archeologicznych poprzedzających budowę obiektu mieszkalno usługowego odkryte zostały prawdopodobnie pozostałości opisywanego budynku. Jego niewielkie rozmiary, odległość od cieku wodnego oraz pozostałości nieproporcjonalnie dużego pieca mogą potwierdzać to przypuszczenie. Analogicznymi przykładami mogą być tzw. banie lub ruskie łaźnie.

Autor: Wojciech Mirocha

Kopiowanie materiałów zabronione

 




[1] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 289; 342; 444; 485; 523; 537


[2] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 289; 342


[3] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 444


[4] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 485


[5] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 523


[6] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 537


[7] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 76-79, 103-105, 144, 424, 534


[8] MŻ-HA/8, Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 76-79; Lenczowski F., Materiały do dziejów miasta Żywca od XV do XVIII w., Żywiec 1957, s. 13, 30, 61, 67n.


[9] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 103


[10] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 104-105


[11] MŻ-HA/13a, Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 144; Materiały do dziejów miasta Żywca od XV do XVIII w., Żywiec 1957, s. 101


[12] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 534; a nie jak podaje: Miodoński M. s. 540 w: „Rynek w Żywcu przez wieki”, Żywiec 2006, s. 54


[13] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 424


[14] Komoniecki A., „Chronografia…”, s. 650; za nim: Miodoński M., „Rynek w Żywcu przez wieki”, Żywiec 2006, s. 59. Kronika Komonieckiego kończy się na roku 1728, dlatego informacja została umieszczona w kontynuacjach.


[15] Miodoński M., „Rynek w Żywcu przez wieki”, Żywiec 2006, s. 60


[16] Miodoński M., Nazewnictwo ulic i miejsc w gminie Saybusch 1939-1945 w: Gronie nr 7, Żywiec 2009, s. 147; opracował na podstawie: Zbiory kartograficzne, sygn. ZKŻ-66, mapa z roku 1944, Archiwum Państwowe w Katowicach oddział w Żywcu p.???