23 kwiecień
2025

Tajemnicze drzwi w żywieckiej Konkatedrze

Autor: Paweł Wnętrzak Data publikacji: 21.03.2021 14:21

Na niepozorne metalowe drzwi w żywieckiej farze mało kto zwraca uwagę. Tymczasem posiadają one niezwykłą historię i wykonane są z niezwykłego materiału.

 Metalowe drzwi z datą 1671 raczej nie przykuwają uwagi – ot zwykłe stare drzwi, wykonane w mało estetyczny sposób. Okazuje się jednak, że posiadają one niezwykłą historię i wykonano je z nietuzinkowego materiału. Drzwi te są bowiem związane z wydobyciem soli na Żywiecczyźnie. Jak możemy przeczytać w “Dziejopisie” Andrzeja Komonieckiego pod datą 1664:

… we wsi Soli w Państwie Żywieckim od granic Węgierskich sól warzono, zaciągnąwszy z Wieliczki górników, którzy wykopawszy studnie, dostali wód słonych i sól z nich warzyli. I od godziny do godziny, to jest przez godzin 24, po korcy 12 soli warzonej brali, po pół talara naprzód korzec przedawali

Prawdopodobnie solanka ta była wykorzystywana już w XV wieku. Proces jej przetwarzania polegał na wlaniu solanki do naczyń wykonanych z miedzi lub ołowiu – tzw. “pangwi”, które następnie podgrzewano do całkowitego odparowania wody. Sól pozyskana w ten sposób niestety czerwieniała, możliwe że było to spowodowane dopływem wody bogatej w żelazo. W roku 1671 zdecydowano o zamknięciu warzelni. W tym samym roku do żywieckiej katedry trafiły drzwi, wykonane z… pangwi. Jak możemy przeczytać w “Chronografii” sławetnego wójta Komonieckiego:

Tegoż roku (1671) drzwi żelazne do drzwi małych kościelnych od babińca, gdzie białogłowy wywodzą, sprawiono a to z panwi żelaznych, na których sól we wsi Soli warzono i ta tylko pamiątka tego została…

Czym był “babiniec”? Warto zaznaczyć, że w roku 1671 żywiecka katedra wyglądała nieco inaczej niż obecnie. W XVII wieku w miejscu tym nie było – tak jak dziś – zakrystii, wobec czego drzwi te prowadziły z wnętrza fary bezpośrednio w przylegający do niej cmentarz. Jedną z teorii może być to, że w miejscu tym przesiadywały żebrzące kobiety.
Niepozorne drzwi są zatem niezwykłym świadkiem zarówno dziejów żywieckiej świątyni, jak i całego regionu, szczególnie zaś miejscowości Sól.

Przeczytaj także

Koncert poświęcony św. Janowi Pawłowi II

27 kwietnia schola Młodzi Duchem zaprasza do wspólnego odśpiewania koronki do miłosierdzia Bożego.Po nabożeństwie będziemy wspominać wielkiego orędownika miłosierdzia Bożego…
Czytaj więcej

Premiera filmu „U mieszczan żywieckich w Żywcu”

Już w najbliższy piątek, 25 kwietnia, widzowie będą mieli okazję obejrzeć nowy odcinek cyklu „Etnos Małopolski”, zatytułowany „U mieszczan żywieckich…
Czytaj więcej

Mieszkańcy Gminy Lipowa zapraszają na pikietę w obronie gminy!

W czwartek, 24 kwietnia 2025 r. w godz. 7:30–8:30 przed budynkiem Urzędu Gminy Lipowa odbędzie się pokojowa pikieta mieszkańców pod…
Czytaj więcej

Żałoba narodowa po śmierci papieża Franciszka: decyzja prezydenta, zasady i jej konsekwencje

W związku ze śmiercią papieża Franciszka, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda ogłosił wprowadzenie żałoby narodowej. Uroczystości pogrzebowe papieża odbędą się…
Czytaj więcej

Juszczyna: IV Konkurs Gwary. Koncert laureatów

27 kwietnia o godzinie 16:00 w Domu Ludowym w Juszczynie odbędzie się wyjątkowe wydarzenie kulturalne – koncert laureatów IV Gminnego…
Czytaj więcej

Razem dla Kazika – bieg i piknik charytatywny

Przed nami wyjątkowe wydarzenie charytatywne, które odbędzie się w dniach 26-27 kwietnia 2025 roku. To dwudniowa inicjatywa pod hasłem „Biegniemy…
Czytaj więcej