Z niemal każdym zamkiem związana jest legenda, również nasz żywiecki Stary Zamek może pochwalić się kilkoma legendami. O części z nich pisaliśmy już na łamach naszego portalu. Dziś legenda o “Białej Damie”, a raczej “Białym Gentlemanie”, choć słowo gentleman niezbyt do postaci pasuje… Mowa bowiem o Mikołaju Komorowskim.

Mikołaj Komorowski urodził się w roku 1578 jako pierworodny syn Krzysztofa Komorowskiego – kasztelana sandeckiego i jego drugiej jego żony – Anny Płazianki, starościanki lubaczowskiej. Jego braćmi byli Aleksander i Piotr Komorowscy. Od roku 1592, wraz z bratem Piotrem studiował na katolickim uniwersytecie w Ingolsztadzie. Mikołaj był ostatnim dziedzicem Państwa Żywieckiego, posiadał również wiele innych dóbr. W roku 1598 stał się właścicielem starostwa oświęcimskiego, które dzierżył do 1616 roku, przekazując je bratu Piotrowi. W roku 1602 otrzymał też starostwo niegrodowe barwałdzkie. W roku 1628 wraz z Zakrzewiem, Gołuchowicami i innymi dobrami synowi Krzysztofowi. Do Mikołaja należało także starostwo rabsztyńskie. W pierwsze poważne konflikty popadł Mikołaj w roku 1624. W czerwcu tegoż roku otrzymał bowiem starostwo nowotarskie, które zostało odłączone od dóbr stołowych  królewskich, ze szkodą dla wielkorządcy krakowskiego Stanisława Witowskiego, o co wynikły spory zaraz u progu rządów K-ego na Podhalu. Z tymże Witowskim toczyła się też zacięta walka o prawo do kopalń podhalańskich, które król pozostawił w rękach wielkorządcy. K. był ostatnim dziedzicem «państwa żywieckiego i łodygowskiego» w Małopolsce, otrzymanego po ojcu zmarłym w r. 1608. O schedę ojcowską wynikła walka między K-m a braćmi: Piotrem, dziedzicem «państwa suskiego», i Aleksandrem, spadkobiercą «państwa ślemieńskiego»; ślady tej walki – szańce na górze Koniuszce koło Rychwałdu – widział jeszcze w XVIII w. dziejopis żywiecki A. Komoniecki. W dobrach swych K. gospodarował intensywnie, stosując niezwykły ucisk chłopów. Jeszcze ze swym ojcem kupił w r. 1599 kilkanaście łanów od mieszczan żywieckich, by założyć na nich folwark zamkowy (obszarski). Spędził chłopów ze wsi Sporysz, odebrał im urodzajne ziemie, a oddał jałowe. W latach następnych, podobnie kosztem ziem chłopskich, stworzył folwarki: starożywiecki, jeleśnieński, wieprzski, a w l. 1619–22 lipowski w Węgierskiej Górce i w Łękach. Z początku zajmował się swym miastem Żywcem, zapewne nie bezinteresownie, i w r. 1597 nadał szewcom żywieckim przywilej cechowy, w r. n. piekarzom, w 1604 sukiennikom i czapnikom, w 1607 rzeźnikom, a w 1612 kowalom.