Stowarzyszenie – Lokalna Grupa Działania „Żywiecki Raj” zajmuje się realizacją lokalnych strategii rozwoju na terenie gmin powiatu żywieckiego. Dzięki tym strategiom, wspieranym przez środki unijne, realizowane są cele, które przyczyniają się do rozwoju lokalnych społeczności. Głównymi celami Stowarzyszenia LGD „Żywiecki Raj”, jak podkreśla Pani Magdalena Haase, są promocja regionu, kultywowanie tradycji i aktywizacja społeczności lokalnych.

„Żywiecki Raj” zrzesza: osoby fizyczne, przedsiębiorców, samorządy i organizacje pozarządowe. Jego funkcjonowanie jest oparte na szeregu działań, takich jak np.: ochrona i promocja zdrowia, przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój gospodarczy, pomoc w samozatrudnieniu, wspieranie przedsiębiorczości, doradztwo zawodowe, poradnictwo, organizowanie szkoleń, podnoszenie kwalifikacji, działalność międzynarodowa, działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, wspieranie organizacji pozarządowych, podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, promocja Rzeczypospolitej Polskiej za granicą, ponadto działania z zakresu nauki, kultury, ekologii, sportu, turystyki, wypoczynku.

Obszar LGD „Żywiecki Raj” leży w południowej części Województwa Śląskiego, a w jego skład wchodzi 14 gmin powiatu żywieckiego: Czernichów, Gilowice, Jeleśnia, Koszarawa, Lipowa, Łękawica, Łodygowice, Milówka, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Ślemień, Świnna, Ujsoły, Węgierska Górka. Jest to region spójny pod względem terytorialnym, kulturowym, historycznym. Występuje tutaj również spójność klimatyczna obszaru, spójność zasobów przyrody, zasobów wodnych, bogactw naturalnych regionu. Cały obszar charakteryzuje się podobnymi uwarunkowaniami turystycznymi, ochrony środowiska, przestrzennymi i komunikacyjnymi a także uwarunkowaniami prowadzenia działalności rolniczej i gospodarczej na obszarach NATURA 2000. Dochodzą do tego uwarunkowania społeczno-gospodarcze oraz te, które są związane z przedsiębiorczością obszaru. Teren działalności LGD „Żywiecki Raj” charakteryzuje silna integracja kulturalna i społeczna, mieszkańcy gmin powiatu żywieckiego są przywiązani do tradycji, ziemi, kultury, gwary oraz odrębności społeczno-gospodarczych, które mają miejsce na tym terenie. Występuje tutaj również podobna gwara, podobne stroje, architektura, zbliżone produkty lokalne czy walory turystyczne, odbywają się imprezy mające na celu promocję regionu i jego walorów.

Do najważniejszych projektów zrealizowanych w ostatnich latach przez LGD „Żywiecki Raj” należą m. in. „CUDCHWAL” i „FOLNARE”.

Projekt „CUDCHWAL”

Od 31.12.2013 r. do 31.07.2014 r. Stowarzyszenie LGD „Żywiecki Raj” realizowało wspólnie z LGD „Partnerstwo Dorzecza Kocierzanki i Koszarawy” projekt współpracy pt. „Cudze chwalicie - swego nie znacie” – „CUDCHWAL”. Przedsięwzięcie to było realizowane na terenie całego powiatu żywieckiego oraz gminy Istebna (powiat cieszyński).

Celem projektu była ewidencja pod kątem turystyki, dziedzictwa kulturalnego i historycznego gmin objętych działaniami projektu, wprowadzenie nowych produktów turystycznych oraz narzędzi promocyjnych, co miało przyczynić się do wzrostu atrakcyjności turystycznej obszaru i pozytywnie wpłynąć na mieszkańców terenu. Cel ten został osiągnięty poprzez konkretne, wzajemnie uzupełniające się zadania:

I. Przygotowanie, opracowanie i wdrożenie 15 questów w 15 gminach obydwu LGD realizujących projekt współpracy. (Questing, jest metodą odkrywania dziedzictwa miejsca polegającą na tworzeniu nieoznakowanych szlaków, którymi można wędrować, kierując się informacjami zawartymi w wierszowanych wskazówkach).

Uczestnik zabawy przeistaczał się w poszukiwacza skarbów. Na początku dostawał mapkę z zapisanym prozą lub wierszem zadaniem do realizacji. Wędrował zgodnie z instrukcjami i rozwiązywał zagadki i łamigłówki. Tym sposobem docierał do miejsc, tajemnic, legend, ciekawych zjawisk przyrodniczych, których nie opisuje żaden przewodnik i których nie można znaleźć w Internecie. Na końcu wędrowiec odkrywał skarb, którym zazwyczaj była skrzynka z pieczątką, poświadczająca, że rozwiązał quest.

Metoda ta była innowacyjna dla obszaru, w dodatku wybrano ją przez wzgląd na stale rosnącą popularność oraz zgodność z założeniami i celami projektu.

W każdej gminie zorganizowano 3 spotkania edukacyjno – aktywizacyjne dla grup zaangażowanych w tworzenie questów oraz jeden wyjazd studyjny w każdej LGD. W sumie odbyło się 45 spotkań i 2 wyjazdy studyjne, których efektem było 15 opracowanych przez uczestników pełnowartościowych tras questingowych, gotowych do wdrożenia na terenie poszczególnych gmin

II. W ramach projektu stworzona została baza atrakcji turystycznych, która stanowi wirtualny portal turystyczny obszaru partnerskich LGD grupujący zinwentaryzowane atrakcje turystyczne, a także wydane zostały albumy – przewodniki i mapy.

Działania podjęte w ramach projektu umożliwiły odtworzenie regionalnych legend i historii o miejscach znajdujących się na obszarze partnerskich LGD, a także wpłynęły na promocję lokalnych atrakcji turystycznych, pogłębienie wiedzy na temat regionu, poprawę atrakcyjności turystycznej gmin należących do LGD oraz zwiększenie zaangażowania mieszkańców w kreowanie rozwoju lokalnego.

Projekt cieszył się dużą popularnością wśród lokalnej społeczności oraz turystów. Questy, strona internetowa, albumy, mapy, powstałe w ramach realizacji projektu stanowiły doskonały materiał promocyjny obszaru objętego działaniami obu LGD.

Projekt "Cudze chwalicie - swego nie znacie" był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

Projekt „FOLNARE”

Stowarzyszenie – LGD „Żywiecki Raj” oraz LGD Partnerstwo 5 Gmin zrealizowało wspólnie projekt „Ocalić od zapomnienia – folklor naszego regionu” – „FOLNARE”, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Projekt realizowany był w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 30 listopada 2012 r., a jego celem było kultywowanie tradycji, zwyczajów i obyczajów oraz podniesienie jakości życia mieszkańców obszarów partnerskich LGD. W ramach projektu zorganizowano szereg warsztatów folklorystycznych m.in. warsztaty bibułkarskie, wyrobu ozdób z siana i zabawek z drewna, warsztaty ceramiczne, kulinarne, koronczarskie. W dniach 31 sierpnia – 1 września 2012r., na terenie działalności LGD „Żywiecki Raj” miały miejsce warsztaty taneczne. Zgodnie z założeniami projektu dwa zespoły folklorystyczne z terenu LGD Partnerstwo 5 Gmin – ZPiT „Rochy” oraz Zespół Śpiewaczy „Niedźwiedzanie” uczestniczyły w warsztatach, które prowadzili członkowie RZPiT „Ziemia Rajczańska” oraz ZR „Grojcowianie” z Wieprza. Zespoły pogłębiały wiedzę dotyczącą tańca regionalnego oraz kultury obszarów należących do partnerów projektu. Zwieńczeniem warsztatów były występy zespołów podczas Festiwalu Folklorystycznego, który miał miejsce 2 września 2012 r. w Rajczy.

Podczas festiwalu na scenie występowały liczne zespoły regionalne z terenu LGD „Żywiecki Raj” i z LGD Partnerstwo 5 Gmin. Dodatkową atrakcją były stoiska wystawiennicze, na których każdy uczestnik imprezy miał możliwość obejrzenia wyrobów rękodzielniczych, powstałych podczas realizacji warsztatów na terenie działalności partnerskich LGD, a także spróbowania własnoręcznego wykonania małych dzieł sztuki. W trakcie festiwalu wręczono podarunki wyróżnionym uczestnikom warsztatów rękodzielniczych. Nie zabrakło również degustacji potraw regionalnych. Projekt zakończył się wydaniem publikacji poświęconej kulturze i tradycji obu partnerów projektu.

Planowane działania

Od listopada 2016 r. będzie realizowany projekt współpracy, angażujący koła gospodyń wiejskich z terenu LGD „Żywiecki Raj”.

Jego celem będzie zachowanie i ochrona dziedzictwa kulinarnego regionów, które wezmą udział w projekcie, wzmocnienie kapitału społecznego poprzez podnoszenie wiedzy i współpracę społeczności lokalnych , ożywienie aktywności i poziomu integracji przedsiębiorców, a także promocja potraw regionalnych, produktów lokalnych, miejsc przyrodniczych i kulturowych mających wpływ na sztukę kulinarną oraz obiektów gastronomicznych oferujących kuchnię regionalną.

W ramach projektu zostaną zorganizowane warsztaty kulinarne potraw regionalnych na obszarze każdego partnera projektu podczas wizyt studyjnych. Odbędzie się prezentacja i degustacja potraw regionalnych każdej LGD, która weźmie udział w projekcie podczas imprez kulturalnych. Zostanie również utworzony i oznakowany „Szlak Kulinarny” noszący nazwę „Kulinarne Dziedzictwo Kulturowe”, łączący w sieć lokalnych przedsiębiorców promujących dziedzictwo kulinarne. Projekt zakłada również organizację konkursu pod hasłem „Kulinarne powroty – smaki czterech regionów” na najbardziej regionalną recepturę potrawy regionalnej każdego partnera projektu. Przewidziane są także: wydanie przewodnika kulinarnego, utworzenie zakładek internetowych, publikacja artykułów dotyczących realizacji projektu oraz kupno materiałów promocyjnych w ramach kampanii promocyjnej.

Informacje na temat możliwości wsparcia w ramach nowego Leadera 2014-2020 poprzez LGD „Żywiecki Raj”

Środki w ramach LGD „Żywiecki Raj” będą dostępne dla wszystkich uprawnionych zgodnie z wytycznymi programu PROW 2014-2020 mieszkańców, organizacji i firm z obszaru LSR, którzy są zainteresowani realizacją projektów na terenie 14 gmin wiejskich powiatu żywieckiego.

O środki będą mogły ubiegać się: osoby fizyczne, gminy, powiat, organizacje pozarządowe: stowarzyszenia, fundacje, kościoły, związki wyznaniowe, kółka rolnicze, centra kultury, spółdzielnie i inne, jak również sformalizowane grupy KGW, LKS, koła wędkarskie i inne.

Organizacje pozarządowe będą mogły uzyskać dofinansowanie w ramach tzw. Projektów Garntowych. To nowe narzędzie wsparcia lokalnych inicjatyw – projektów o wartości całkowitej nie przekraczającej 50 tys. Limit na grantobiorcę w okresie realizacji programu (2014-2020) to 100 tys. zł. Cały proces pozyskania dofinansowania i uzyskania refundacji oraz kontroli projektów pozostaje w gestii LGD „Żywiecki Raj” a nie Urzędu Marszałkowskiego. Możliwy poziom dofinansowania to nawet do 100%, poziom ten będzie ustalany przez Radę LGD.

Mieszkańcy gmin zrzeszonych w LGD „Żywiecki Raj” będą mogli ubiegać się o środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej (do 70 tys. zł dofinansowania) a istniejące firmy na rozwinięcie działalności gospodarczej (do 300 tys. zł dofinansowania).

Będzie również możliwość otrzymania dofinansowania na projekty w zakresie:

Wspieranie partycypacji społeczności lokalnej w realizacji LSR lub wzmocnienie kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, także z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych.

W oparciu o zatwierdzoną Lokalną Strategię Rozwoju będą wybierane projekty do dofinansowania. Zachęcamy do odwiedzenia strony internetowej www.zywieckiraj.pl gdzie na bieżąco są umieszczane informacje na temat przebiegu prac.

Autor: Katarzyna Kubica-Sroka