Mozaika, zanim się ją właściwie ułoży, zawsze jest niespodzianką. Ale kiedy już powstanie, różne z pozoru elementy tworzą całość. Trzeba się uważnie przyglądać, by dostrzec różnice, granice, tajemnice. Albo nie – ale wówczas można przeoczyć to, co najważniejsze.

Żywiec jest taką właśnie mozaiką – bo Żywiec to nie tylko … Żywiec.

W dorzeczu Soły i Koszarawy powstało miasto-mozaika właśnie. Na przestrzeni lat, a nawet wieków tworzyła się wspólna historia – czasem trudna, czasem nie – miasta i jego sąsiadów. Opowieść o mieście zaczyna się już wieku XIV. W wieku XV Jan Długosz w spisach kościelnych odnotowuje, że jest tu Zywyecz, Zablocze i Mosczennycza. Brzmi znajomo? Oczywiście.

Przez 6 wieków w samym sercu kotliny żywieckiej istniały więc wspólnoty, i każda miała swój rytm. Było więc wieś i gmina Zabłocie, był Sporysz, Moszczanica, Oczków, były wyżej położone Koleby, Kocurów, Oczków i Podlesie. Była Rędzina – zawieszona gdzieś nad Zadzielem, był Isep przytulony do Sporysza, były Kabaty i Pawlusie. Było Wyszemieście i Rudza. Tak było do wieku XX.

Miasto rozrasta się, łączy, zmienia. Chwilę przed wojną do Żywca włączono wieś Stary Żywiec. Wraz z wybuchem wojny w granicach Żywca znalazło się Zabłocie. Na chwilę, w 1945 roku ponownie staje się wsią, by 1 stycznia 1950 roku – tym razem trwale – znaleźć się w granicach administracyjnych Żywca. Podobnie jak Kocurów i Koleby, Sporysz i Isep oraz część Podlesia. Kolejny skrawek Podlesia włączono do Żywca 2 lata później. W 1976 roku znów zmiany – tym razem przyłączono Moszczanicę, a piętnaście lat później – Oczków. Powstaje w ten spsób niezwykła mozaika – złożona z ludzi, miejsc, wspomnień i budynków. Z dróg, potoków i historii. Żeby to zrozumieć – konieczny jest przewodnik. Oczywiście niebanalny.

Dzisiejszy Żywiec to 32 tysiące mieszkańców. Miasto jest jedno, ale rytmów ma kilka. Czy współgrają? Trzeba sprawdzić osobiście. Zapraszamy!

Mozaika żywiecka – przewodnik niebanalny

https://www.facebook.com/zywieckamozaika/

Anna Barabasz

Projekt: “Mozaika Żywiecka” realizują Anna Barabasz i Teresa Cimała przy wsparciu graficznym Joanny Zając-Slapnicar ze środków Funduszu Społecznego Grupy Żywiec