Czy wiecie, że na terenie Żywca znajduje się najdalej wysunięty na wschód od Wisły krzyż pokutny?  Najprostszą definicję przedmiotu znaleźć można na stronie wikipedii, lecz na bardziej szczegółowe informacje trafić można w literaturze przedmiotu.

Żywiecki krzyż typu maltańskiego  znajduje się w pobliżu kościoła św. Krzyża niedaleko rzeźby św. Jana Nepomucena.  Przedmiot wykonany został z piaskowca, o wym. 84x58x22 cm.

Powodem, z którym się wiąże powstanie takiego krzyża było najczęściej zabójstwo, które prowadziło nazwijmy to delikatnie do konfrontacji między rodem zabójcy a rodem ofiary. Skutkowało to zemstą, która z resztą nie mogła trwać wiecznie. Ograniczenia wendetty dokonywano różnymi sposobami, której rozmiar zależał od liczby i rodzaju krzywd. Niektóre z nich można było realizować „płacąc krwią”. Ograniczeniu podlegały również miejsca, w których zemsta mogła być dokonana. W związku z tym nie można było mścić się na sprawcy w jego domu, kościele, w drodze do świątyni czy w drodze do sądu, jak również w czasie wyprawy wojennej. Czasami stosowano również przedawnienie.

Krzyż pokutny wykonywał sprawca i zanosił na miejsce zbrodni. Krzyż był widocznym znakiem upamiętniającym tragiczną historię. Miał on również prowokować do modlitwy za duszę ofiary.

Wspomniany krzyż jest jedynym pomnikiem prawa na terenie Żywca i Żywiecczyzny. Powstał w roku 1625 w związku z ścięciem Michała Gnidka, który „rodziców swoich nie słuchał i na złość im wszystko robił, a kradzieżą się bawił. Za co był u kościoła św. Krzyża pod Parchanem, pod Bożą Męką kamienną ścięt i tam pogrzebią”. Ową relację zapisał w swej kronice wójt Andrzej Komoniecki

Autor: Wojciech Mirocha

Kopiowanie materiałów zabronione.