Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych – najstarsza szkoła zawodowa na

                                                          Żywiecczyźnie.

Burzliwe przemiany dokonujące się w XIX wieku we wszystkich dziedzinach życia, nie ominęły również Galicji, będącej częścią monarchii austro-węgierskiej.

Cesarz Franciszek Józef, obawiając się wybuchu ruchów niepodległościowych w poszczególnych częściach swojego państwa, stopniowo nadawał im autonomię. Pozwalało to krajom wchodzącym w skład monarchii Habsburgów na decydowanie o sprawach wewnętrznych. Wydane przez cesarza 2 akty: tzw. Dyplom październikowy z 1860 r. oraz Patent z 26.02 1861 r. stały się podstawą autonomii Królestwa Galicji i Lodomerii.

Władze autonomiczne stanowiły:

• Galicyjski Sejm Krajowy;


• Wydział Krajowy;


• Samorządy- Rada Gminna, Rada Powiatowa.

Wiek XIX to okres szybkiej industrializacji Żywca i okolic. W latach 1837-1885 powstały: huty w Węgierskiej Górce i Sporyszu (późniejsza Fabryka Śrub), Fabryka Wyrobu Masy z Drzewa na Papier (późniejsza Fabryka Papieru) oraz Browar Arcyksiążęcy. W 1878r. Żywiec uzyskał połączenie kolejowe z Bielskiem, Białą i Czechowicami a w 1884r. z Koleją Transwersalną, co umożliwiało połączenia ze wszystkimi ważniejszymi miejscowościami po północnej stronie Karpat.

     Powyższe przemiany miały poważny wpływ na decyzje Rady Powiatowej w Żywcu, która w grudniu 1885 roku zwróciła się z prośbą do Sejmu Galicyjskiego we Lwowie o otwarcie szkoły zawodowej o profilu stolarskim. Potrzebę otwarcia takiego „zakładu naukowego” uzasadniano tym, że:

       a ) w całej Zachodniej Galicji nie ma szkoły zawodowej o podobnym profilu,

       b) niezamożność mieszczan Żywca, Suchej, małomieszczan Milówki i okolicznych

          włościan nie pozwala na zdobywanie wykształcenia przez ich dzieci,

       c) otwarcie szkoły sprzyjać będzie rozwijającemu się przemysłowi i przyciągnie do

            miasta rzemieślników

Budynek szkoły otaczał duży plac, zagracony oknami i witrażami z żydowskiej synagogi, przez który okoliczni mieszkańcy torowali sobie drogę do domów.

     Staraniem inżyniera Ostrowskiego i przy pomocy miejscowych rzemieślników uporządkowano sale lekcyjne, uzupełniono podłogi, okna i drzwi, przeprowadzono remont ubikacji i instalacji elektrycznej. Brakowało jednak szyb w oknach, które wprawiono dopiero pod koniec listopada. Mimo braku tablic i ławek, naukę rozpoczęto 1 października 1945 roku, a szkoła otrzymała nazwę Publiczna Koedukacyjna Szkoła Zawodowa. Uczniowie słuchali wykładów, stojąc. Pisano na parapetach okiennych, a po salach hulał wiatr. Jednak już w listopadzie sale lekcyjne zostały wyposażone w niezbędne meble.

Nie lada problem stanowiło też prowadzenie zajęć praktycznych, gdyż warsztaty szkolne mieściły się w prywatnych zakładach rzemieślniczych. Kierunek stolarski uczył się zawodu w warsztacie Szczepana Olszowskiego, warsztat elektryczny mieścił w zakładach Jana Zuziaka, warsztat krawiecki zorganizowano w sali nad Restauracją „Polonia”; nauczycielem zawodu i kierownikiem był znany w Żywcu mistrz krawiecki Józef Kruczyński, a naukę pobierały przeważnie dziewczęta, w zawodzie krawcowa konfekcji damskiej. Warsztaty mechaniczne, w których zawodu uczyli się ślusarze, blacharze, tokarze i mechanicy mieściły się od 1949 roku u Adama Studenckiego, przy ul. WOP.

Dużo trudności sprawiało również skompletowanie kadry. Pierwsze powojenne grono nauczycielskie stanowili: kierownik, Antoni Ostrowski oraz nauczyciele teorii i zawodu: Jan Bielewicz, Piotr Czerwicz, Karol Dunat, Józef Kruczyński, Kazimierz Majkut, Szczepan Olszowski, Adam Studencki, ksiądz Szerenata.

Znaczna poprawa warunków nauczania, zwłaszcza od strony organizacyjno-dydaktycznej, nastąpiła od 30 stycznia 1946 roku, kiedy to szkoła podporządkowana została Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie

W 1975 roku nastąpił nowy podział administracyjny kraju oraz zmiany w strukturze szkół. Decyzją Kuratorium w Bielsku-Białej szkoła przekształcona została w Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych.

W całym powojennym okresie młodzież tej szkoły aktywnie uczestniczyła w życiu społeczno-politycznym miasta i kraju. Brała udział w konkursach i olimpiadach, zbiórkach pieniędzy na rzecz odbudowy Warszawy i Ziem Odzyskanych, zadrzewianiu lasów żywieckich, miejskich uroczystościach rocznicowych. Swoimi umiejętnościami, kierunek stolarski zachwycił w 1964 roku społeczeństwo Żywca, organizując wystawę prac, które następnie prezentowane były w budynku Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego w Warszawie. Jeden z kompletów mebli stylowych przekazano jako dar dla młodzieży wietnamskiej.

            W 1974 roku nastąpiło pożegnanie powojennego założyciela szkoły i jej długoletniego dyrektora, wspaniałego przyjaciela młodzieży, inżyniera Antoniego Ostrowskiego.

Nowym dyrektorem w latach 1974-78 był Julian Sapeta.

                   ZESPÓŁ SZKÓŁ BUDOWLANO-DRZEWNYCH

 W roku szkolnym 1975/76 Zasadnicza Szkoła Zawodowa przekształcona została w Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych, w ramach, którego funkcjonowała Zasadnicza Szkoła Zawodowa oraz Technikum Budowlane na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej.

W związku z tym, że szkoła kształciła dużo młodzieży na kierunku stoarskim w 1976 roku  przekształcono Technikum Budowlane w Technikum Budolano-Drzewne; wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniom społecznym.

W 1978 roku kierownictwo szkołą objął Jan Lubiński i energicznie przystąpił do reform na wszystkich możliwych odcinkach.

Od września 1978 roku zaprzestano naboru na kierunek masarski, tokarski i ślusarski, skupiając się na kształceniu młodzieży w takich zawodach jak: stolarz meblowy, murarz, malarz, kuśnierz, krawiec, papiernik, szwacz obuwia, garbarz, tkacz. Szkoła posiadała warsztaty dla kierunku stolarskiego i krawieckiego, natomiast pozostała młodzież uczyła się zawodu w zakładach pracy, które przywiązywały ogromną wagę do współpracy ze szkołą. Były to: Żywieckie Zakłady Futrzarskie, Południowe Zakłady Przemysłu Obuwniczego „Chełmek”, Zakłady przemysłu Odzieżowego „Bielkon”, Zakłady Garbarskie, Kombinat Budownictwa ogólnego Oświęcim, Kombinat Budownictwa Komunalnego, Fabryka Mebli w Jasienicy, Spółdzielnia „Pilsko”. Bardzo dobrze układała się też współpraca z Cechem Rzemiosł różnych w Żywcu.

Kolejne działania dyrekcji skupiały się na poszerzeniu bazy lokalowej; przystąpiono do kapitalnego remontu sali gimnastycznej, do budowy sal lekcyjnych w pomieszczeniach strychowo-piwnicznych, radiofonizacji szkoły oraz tworzenia gabinetów lekcyjnych. Równolegle z tymi działaniami dyrektor Lubiński podejmował starania o zgodę władz na rozbudowę szkoły, w czym wspierany był przez wymienione wyżej zakłady pracy, zobowiązujące się do pomocy finansowej.

Przebudowa, a w zasadzie budowa szkoły, miała miejsce w latach 1983-1992. W tym czasie szkoła funkcjonowała gościnnie w budynku Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych. Z małej pożydowskiej szkoły powstał piękny, nowoczesny budynek o kilkunastu dobrze wyposażonych pracowniach.

Transformacja ustrojowa kraju i upadłość wielu zakładów pracy negatywnie odbiły się na profilu kształcenia. Zrezygnowano z kierunku kuśnierskiego, szwacza obuwia, papiernika, garbarza, tkacza; skoncentrowano się na kształceniu murarzy, stolarzy, krawcowych, a w następnych latach geodetów, drogowników, techników architektury krajobrazu, otwierając dla tych kierunków technika dzienne.

Od 1999 roku szkoła przyjęła imię Armii Krajowej, pozostając od tej pory w bliskiej współpracy ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej.

We wrześniu 2007 roku odszedł na emeryturę, uroczyście żegnany przez młodzież i nauczycieli, dyrektor Jan Lubiński, a kierownictwo placówką objęła Ewa Kaplyta.

Wieloletnimi nauczycielami tej szkoły pozostającymi dziś na emeryturze lub już nieżyjącymi byli: Jadwiga Adamczyk, Maria Augustyńska, Bronisława Biel, Antonina Drobisz, Piotr Dziedzic, Maria Figura, Teresa Harężlak, Halina Knapek, Marian Kubica, Józef Kufel, Ignacy Lach, Władysław Loranc, Marian Mirocha, Marta Moc, Andrzej Mrowiec, Irena Nowak, Jan Prochowski, Irena Schrotter, Maria Szanda, Grażyna Szwed, Maria Talik, Józef Talik, Andrzej Tomiczek, Teresa Tomiczek, Anna Winiarska, Andrzej Ziajka.

Dziś Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych kształci prawie 1000 młodzieży w następujących technikach dziennych: Technik architektury krajobrazu, Technik budownictwa, Technik drogownictwa, Technik usług fryzjerskich, Technik technologii drewna, Technik urządzeń sanitarnych, oraz w wielu zawodach rzemieślniczych na poziomie szkoły zawodowej. Większość spośród zachowanych kierunków ma już ponad stuletnią tradycję w tej szkole.

Autor: Maria Talik

Zapraszamy również do zapoznania ze stroną internetową szkoły: www.zsbd.edu.pl