Góra Grojec o wysokości 612,2 m n.p.m. położona jest w Kotlinie Żywieckiej, w widłach Soły i Koszarawy. Ze szczytu Grojca rozpościera się widok na cała Kotlinę Żywiecką; przełom Soły; Bramę Wilkowicką i Przełęcz Kocierską. Właśnie to strategiczne położenie Grojca zadecydowało o umiejscowieniu się w jego partii szczytowej osadnictwa prehistorycznego i średniowiecznego.

Szczyt Grojca badany był przez wielu archeologów. Po raz pierwszy przez Józefa Żurowskiego w 1922 roku. W niewielkiej „próbnej odkrywce” badacz natrafił na zabytki z okresu średniowiecza.

W latach 1937-1938 z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Żywieckiej kontynuowano prace wykopaliskowe na Grojcu. Badania te realizowano pod kierunkiem dr. Tadeusza Reymana, kustosza Muzeum Archeologicznego PAU oraz prof. Tadeusza Sulimirskiego z Zakładu Archeologii Prehistorycznej UJ. Celem badań było rozpoznanie założeń średniowiecznych na Grojcu, identyfikowanych z tzw. zamkiem, wybudowanym przez rodzinę Skrzyńskich w pierwszej połowie XV w., a zniszczonym przez Kazimierza Jagiellończyka w 1477 roku. Podczas wykopalisk założono wykopy sondażowe, tzw. „przekopy” przecinające „plateau zamku” i jego wał. W trakcie tych badań odkryto zabytki prehistoryczne – co uznano za rewelację. Natrafiono wówczas na ślady kultury łużyckiej, datowanej na okres halsztacki. Ponadto, w notatkach z wykopalisk prof. Sulimirski zapisał:

„Najciekawszym odkryciem był jednak profil jednego z przekopów, gdzie niezwykle wyraźnie wystąpił prehistoryczny wał obronny. Wał ten jak można sądzić z położenia zabytków, zwłaszcza ceramiki, został prawdopodobnie usypany w okresie między IV – I w. przed Chrystusem”.

Niestety materiał z wykopalisk nie został opublikowany, a zabytki, które miały trafić do Muzeum w Żywcu uległy zniszczeniu, nie znane są również losy dokumentacji. Jedynie w Muzeum Archeologicznym w Krakowie znajduje się niewielka seria materiałów pochodząca z badań przeprowadzonych w 1937 roku.

W roku 1956, w ramach Karpackiej Ekspedycji Archeologicznej, Andrzej Żaki przeprowadził na Grojcu badania powierzchniowe i sondażowe. W ich trakcie zebrano na Grojcu ceramikę, określoną jako późno łużycka. Również w sierpniu 1956 roku badania wykopaliskowe rozpoczął Adam Krauss, jednakże wyniki tych badań nie zostały opublikowane, zainteresowani mogą przeglądnąć tę dokumentację w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.

Ponowne badania wykopaliskowe na Grojcu przeprowadzono w latach 1983-1990, kierowała nimi Barbara Gołąb z ramienia Muzeum Miejskiego w Żywcu. Badania miały na celu rozpoznanie osadnictwa średniowiecznego oraz prehistorycznego.

W wyniku wszystkich wymienionych powyżej badań wykopaliskowych stwierdzono, że na Grojcu istniało osadnictwo związane z kulturą łużycką, kulturą puchowską oraz z późnym średniowieczem.

W lipcu 2012 badania wykopaliskowe na Grojcu zostaną wznowione. Penetracji Grojca podjęło się Muzeum Miejskie w Żywcu wraz z Uniwersytetem Wrocławskim. Czy archeolodzy dowiedzą się czegoś nowego o tajemnicach, które kryje Grojec? Informacji szukajcie już wkrótce na portalu

Źródła zdjęć: wikipedia.pl, turystyka.interia.pl

Kopiowanie materiału dozwolone tylko i wyłącznie za podaniem źródła: www.zywiecinfo.pl