Na portalu www.zywiecinfo.pl pisaliśmy już o powstaniu Alei Wolności w Żywcu. W dzisiejszym materiale zajmiemy się historią oraz nazewnictwem pozostałych ulic w naszym mieście.
By dowiedzieć się o najstarszych nazwach ulic w Żywcu należy sięgnąć do "Dziejopisu" Andrzeja Komonieckiego . Szczególnie wartościowy w tym względzie jest zamieszczony pod rokiem 1715 spis właścicieli domów według ulic. Kolejnym wartym uwagi źródłem jest austriacki plan kastralny miasta z roku 1901. Wówczas przemianowano znaczną część ulic, nadając im nazwiska patronów związanych z historią i kulturą Polski. Był to przejaw nie tylko wolności jaką cieszyli się mieszkańcy galicyjskiego zaboru, ale również wyraz patriotycznych nastrojów panujących na przełomie XIX i XX wieku.
Ulica Tadeusza Kościuszki
Czy Tadeusz Kościuszko był w jakiś sposób związany z Żywcem? Okazuje się, że tak - w roku 1793 właśnie m.in. w Żywcu przebywał Tadeusz Kościuszko, prowadząc rozmowy z przedstawicielami sprzysiężenia odpowiedzialnego za przygotowania do insurekcji. Do dziś dnia ul. Kościuszki pozostaje ulicą główną w Żywcu. Została wytyczona w ramach szachownicowego późnośredniowiecznego planu, adoptując średniowieczną drogę. Odcinek od rynku w kierunku zachodnim nosił nazwę ul. Świętokrzyskiej. W latach 1779-1782 od budynku, w którym obecnie mieści się firma Taxor, przebito w linii prostej trakt w stronę "Mostu Solnego", nadając mu nazwę ul. Bielskiej. Dziś ulica ta charakteryzuje się licznymi bankami, natomiast gdy powstawała zabudowana była licznymi domami zajezdnymi, gospodami, tam też mieścił się budynek poczty konnej. W roku 1901 ulica ta na całej długości - od mostu do rynku została przemianowana na ul. Tadeusza Kościuszki.
Panorama ul. Kościuszki w Żywcu. Fot. Paweł Gondek
Zapraszamy również do obejrzenia archiwalnych zdjęć tej ulicy, które znajdziecie TU .
Ulice wychodzące z rynku
Jedną z najstarszych ulic w Żywcu jest ul. Jagiellońska. Pierwotnie nosiła nazwę ul. Starożywieckiej i była średniowiecznym traktem.
Ul. Henryka Sienkiewicza nosiła niegdyś nazwę ul. Krakowskiej, natomiast poza obrębem miasta przekształcała się w ul. św. Marka. W roku 1926, gdy do Polski sprowadzono zwłoki autora Trylogii, ulice te otrzymały imię Henryka Sienkiewicza. Zmian tych dokonano na podstawie wniosku do Rady Miasta, z którym wystąpiło działające wówczas w Żywcu Towarzystwo Szkoły Ludowej.
Na przełomie XIX i XX wieku "bezimiennej" uliczce prowadzącej od rynku w kierunku szkoły nadano imię wieszcza narodowego - Adama Mickiewicza, natomiast dalszy odcinek ul. Szkolnej otrzymał imię Juliusza Słowackiego, zaś nowej ulicy prowadzącej do obecnego budynku Starostwa powiatowego w Żywcu nadano imię również romantycznego poety - Zygmunta Krasińskiego.
W początkach XX wieku wytyczono również ulicę Ignacego Paderewskiego, nazwę taką nadano, by uczcić patriotyczną i artystyczną działalność tego człowieka.
Ulice na Rudzy i Nowym Świecie
W roku 1627 wytyczono osadę zamkową zwaną Nowy Świat. Ta okolica Żywca nosiła tę nazwę aż do roku 1901, gdy ulica przebiegająca przez tę okolicę uzyskała nazwisko Józefa Ignacego Kraszewskiego. W tym samym okresie dawną ulicę Paniowską przemianowano na ul. Stefana Batorego, a centrum osady Rudza (Rudza Solna), wytyczone w roku 1627, przemianowano na ul. 3-maja. Ulicę Stodolną w opisywanej dzielnicy, która prowadziła do stodół zlokalizowanych w miejscu, gdzie dziś znajduje się boisko "Koszarawy", nazwano ul. Bracką, z racji tego, że prowadziła do roli brackiej. W tym samym czasie wytyczono ulicę Zieloną oraz ulicę "pomiędzy ogrodami", nazwaną imieniem Jana III Sobieskiego.
Najstarsze ulice w Żywcu
Ulicami, które są reliktami z okresu lokacji miasta jest ulica Młyńska, przy której znajdował się młyn miejski oraz ulica Sempołowskiej. Sempołowskiej, nosząca kiedyś nazwę ul. Łaziebnej, gdyż istniała przy niej od roku 1541 łaźnia miejska, a następnie nosiła nazwę ul. Garbarskiej, z racji tego, że swoje zakłady ulokowali tam garbarze kryje wiele tajemnic, część z nich odnaleziono niedawno podczas wykopalisk archeologicznych. Do tego tematu możecie wrócić TU .
ul. Sempołowskiej w Żywcu. Fot. Paweł Gondek
Obecna ulica Zamkowa stanowiła w późnym średniowieczu granicę pomiędzy miastem, przedmieściem a zamkiem. Zanim otrzymała współczesną nazwę, zwała się ul. Szpitalną, od fundacji mieszczanina Halamy, który w roku 1515 przekazał swój dom na szpital i dom dla ubogich. W 20-leciu międzywojennym natomiast ulica ta nosiła imię Arcyksięcia Karola Stefana.
Późnośredniowieczne przedmieścia to dzisiejsza ul. Komorowskich, która była regulowana w latach 1633-1639 jako osada Wyszymieście.
Z ulicami w naszym mieście wiąże się wiele ciekawostek, wystarczy przywołać tu ulicę Stefana Żeromskiego, która niegdyś nazywała się ulicą rzeźniczą, z racji tego, że mieściła się przy niej rzeźnia miejska. Nie wszystkie nazwy ulic są jednak trafione. Żywiecczyzna może poszczycić się wieloma znakomitymi postaciami jak m.in. Michał Jeziorski, Stanisław Szczotka i zasadnym byłoby nazwanie żywieckich ulic ich imionami, zamiast mnożyć ulice noszące nazwiska romantycznych wieszczów polskich...
Oprac.: PW
Źródła: Materiały Muzeum Miejskiego w Żywcu
Kopiowanie materiałów zabronione.
