Od dawna szybownictwem podbeskidzka okolica słynęła. Niedawno mistrzostwo świata zdobył Sebastian Kawa z Międzybrodzia. Dziś mija okrągła rocznica związana z bielskim szybownictwem. 65 lat temu nastąpił oblot szybowca SZD – 9 Bocian. To polski, szkolno – wycieczkowy szybowiec o konstrukcji drewnianej, na dwa miejsca.
Szybowców Bocian, zaprojektowanych w Bielsku - Białej, używano powszechnie w polskich aeroklubach regionalnych, ale również eksportowano do 27 krajów świata. Austrii, Australii, Belgii, Chin, Francji, Grecji, Indii, Norwegii, ZSRR etc. Powszechnie uważany był za szybowiec udany, w latach produkcji mający dobre właściwości lotne i dużą wytrzymałość, konieczną dla podstawowego szkolenia. Część z nich używana jest po dziś. W latach 1955 – 1968 na Bocianach uzyskano 29 rekordów świata Jeden z nich nie został pobity w Polsce do teraz. 5 listopada 1966 roku pilot Stanisław Józefczak osiągnął absolutną wysokość lotu 12 560 metrów przy przewyższeniu 11 680 metrów.
Zaprojektowany był w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku – Białej. Skonstruowano go w zespole inż. Mariana Wasilewskiego. Do grupy konstruktorów należeli: inż. Roman Zatwarnicki i Justyn Sandauer. Prace nad nim rozpoczęto jeszcze w 1950 roku. Nowy szybowiec, w zamiarze, miał służyć do szkolenia jako dwuster, czyli posiadający układ sterowania dla ucznia i instruktora. Trochę więc jak przy nauce jazdy samochodem. Miał być w tym zakresie następcą poniemieckiego SZD – C Żuraw. Ale miał też być dwumiejscowym szybowcem wyczynowym. Pierwszy prototyp tego szybowca oblatano właśnie 10 marca 1952 roku. Uczynił to pilot A. Zientek. 16 czerwca tego samego roku oblatano drugi prototyp. Dzięki tym próbom uwidoczniła się konieczność wprowadzenia wielu zmian i poprawek. Głównie powiększenia steru kierunku. Skorygowaną wersję opatrzono kodem SZD-9bis Bocian – 1A i oddano do produkcji. Wytworzono 11 egzemplarzy. Pierwszy z nich oblatany był 13 marca 1953 roku. Dokonano kolejnych poprawek, wypuszczając następnych 11 egzemplarzy. Pierwszą wersją wyprodukowaną w większej ilości była SZD-9bis Bocian – 1C z 1954 roku. Zmniejszono tam skos skrzydeł, usterzenie poziome zastąpiono jednodzielnym, zmieniono konstrukcję tylnej płozy. Do 1958 roku zbudowano 40 sztuk dla potrzeb polskich i na eksport. W ilości prawie 200 sztuk z linii produkcyjnej zeszła wersja Bocian – 1D. Zbudowano też Bocian – Z, zawodniczy, na Szybowcowe Mistrzostwa Świata w 1956 roku. Ostatnia modyfikacja miała miejsce w 1967 roku, dla wersji Bocian – 1E, przystosowanej już typowo dla celów szkoleniowych. Tutaj już zbudowano 366 sztuk. Ogółem z przysłowiowej „taśmy” zeszło 615 Bocianów.
Bociana można było również uświadczyć w wersji z silnikiem, produkowanej w Nowym Dworze Mazowieckim.
Dane techniczne:
Oblatany: 10.03.52 (13.03.53)*
Rozpiętość skrzydeł: 18,00 (18,1) m
Długość: 7,95 (8,2)m
Wysokość:1,8m
Powierzchnia skrzydeł: 20,0m²
Wydłużenie skrzydeł: 16,2
Profil skrzydła:NACA43018 na NACA43012A
Ciężar własny: 341 (326) kg
Ciężar całkowity: 517 (500) kg
Obciążenie powierzchni: 25,8 (25,0) kG/m²
Doskonałość: 21,1 (26) przy 69 (80) km/h
Prędkość opadania: ? (0,82) m/s przy 65 (68) km/h
Prędkość min.: 52 (52) km/h
Prędkość dopuszczalna: 200 km/h
Autor: Michał Cichy
Źródła:
http://www.piotrp.de/SZYBOWCE/pszd9.htm
https://pl.wikipedia.org/wiki/SZD-9_Bocian
