Miasta partnerskie Żywca – część II

Liptowski Mikułasz na Słowacji

Liptowski Mikułasz jest miastem powiatowym w północnej Słowacji, w kraju żylińskim. Stanowi centrum gospodarcze, kulturalne i turystyczne historycznego regionu Liptów.
Miasto leży nad rzeką Wag w Kotlinie Liptowskiej między Górami Choczańskimi i Tatrami Zachodnimi na północy a Niżnymi Tatrami na południu. Architektonicznym symbolem miasta jest kościół św. Mikołaja, który został zbudowany około 1280 r. w stylu gotyckim, a w wiekach kolejnych przechodził zmiany. Ponadto w mieście warte uwagi są: kościół ewangelicki, klasycystyczno-secesyjna synagoga, dwór Pongraczów, tzw. pierwszy dom żupny, dawny dom żupny.
W sąsiedztwie miasta w latach 1965-1975 powstał największy na Słowacji zbiornik retencyjny Liptowska Mara, który odpowiada za regulację przepływów rzeki Wag. Na północnej części zapory w 2003 r. zbudowano jeden z największych w Europie Środkowo-Wschodniej aquaparków. Tatralandia Holiday Resort to największy całoroczny kompleks wodny z noclegami na terenie Słowacji, Czech i Polski. Znajduje się w otoczeniu najwyższych słowackich pasm górskich – Tatr Wysokich i Niskich, Małej i Wielkiej Fatry oraz Gór Choczańskich.
W mieście funkcjonuje m.in. klub hokejowy MHk 32 Liptowski Mikułasz, który do 2010 r. regularnie uczestniczył w rozgrywkach słowackiej Ekstraligi, zajmując w niej dwukrotnie 5 miejsca.
W 1713 r. w Liptowskim Mikułaszu został stracony legendarny zbójnik Juraj Jánošik uznawany za słowackiego bohatera narodowego. W polskiej świadomości przedstawiany jest wyłącznie pozytywny obraz Janosika, którego losy zekranizowano m.in. w serialu z lat 70., gdzie w rolę zbójnika wcielił się Marek Perepeczko.
W Liptowskim Mikułaszu urodziło się wiele znanych osób, spośród których na szczególna uwag zasługuje m.in. Eduard Slavoljub Penkala (1871-1922) – chorwacki inżynier, wynalazca i konstruktor. Mający polsko-holenderskie korzenie Eduard Penkala opracował blisko 80 wynalazków z dziedziny mechaniki, chemii, fizyki i lotnictwa. Pracował m.in. nad mechanicznymi ołówkami i długopisami. 24 stycznia 1906 r. opatentował pierwszy na świecie mechaniczny ołówek. Patenty Penkali zostały zarejestrowane w ponad 35 krajach świata. Założył w tym celu spółkę Penkala-Moster z Edmundem Mosterem. W okresie 1912-1926 fabryka spółki była największą na świecie wytwórnią narzędzi do pisania. Począwszy od 1907 r. wzrastało zainteresowanie wynalazcy aeronautyką. W 1910 r. stworzył pierwszy chorwacki projekt samolotu. Opatentował także receptury proszków do prania, środków konserwacji drewna, wosków, pieczęci i wielu innych.
Z Liptowskiego Mikułaszu pochodził również inny znany wynalazca: Aurel Stodola, który był autorem m.in. pierwszej sprawnie działającej pompy ciepła, którą w 1928 r. zainstalowano w Ratuszu Miejskim w Zurychu. Ponadto był twórcą ruchomych protez rąk i nóg.

Umowa o stosunkach partnerskich i współpracy pomiędzy miastami Żywiec a Liptowski Mikułasz została podpisana 20.06.2008 r. w Liptowskim Mikułaszu, natomiast na Rynku Żywieckim 1 sierpnia 2010 r.

Współpraca polega na:

- wzmocnieniu przyjaźni pomiędzy samorządami miejskimi i mieszkańcami obydwu miast,

- realizowaniu wymian grup młodych ludzi oraz specjalistów z różnych dziedzin,

- wymianie doświadczeń we wszystkich gałęziach życia społecznego oraz wzajemnej pomocy w poszczególnych jego dziedzinach,

- szerzeniu informacji o kulturze i zwyczajach miast partnerskich, umożliwiając tym samym obywatelom wzajemne ich poznanie.

Współpraca krajowa - Szczytno

Szczytno jest miastem powiatowym w województwie warmińsko-mazurskim. Historycznie leży w południowej części Mazur. W latach 1975–1998 Szczytno administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. Miasto leży na granicy dwóch pojezierzy: olsztyńskiego i mrągowskiego.
Zabytki, które warto zobaczyć w Szczytnie to m. in. ruiny zamku krzyżackiego pochodzące z ok. 1370 r. W średniowieczu zamek był siedzibą komtura, pierwotnie elbląskiego, później ostródzkiego, natomiast od 1525 r. siedzibą starosty. W latach 1579-1581 obiekt przebudowano na reprezentacyjny zamek myśliwski dla księcia Jerzego Fryderyka. Od końca XVIII w. budowla została zapomniana i popadła w ruinę. W 1792 r. zamek został przekształcony na magazyny. Następnie w 1825 r. budynki zaadaptowano na szkołę. W 1896 r. obiekt został rozebrany. W 1924 r. podjęte zostały prace archeologiczne i zrekonstruowano część murów, natomiast w 1938 r. na miejscu przedzamcza wzniesiono gmach starostwa. Rok później pozostałe fragmenty zamku zostały zaadaptowane na muzeum.
Interesującymi obiektami są również Ratusz Miejski, w którym mieści się Muzeum Mazurskie oraz barokowy kościół ewangelicko-augsburski z 1718 r. - budowla założona na planie wydłużonego prostokąta z wielobocznie zamkniętym prezbiterium oraz masywną, pięciokondygnacyjną wieżą. Barokowy ołtarz pochodzący z 1719 r. został odnowiony w 1773 r. Ambonę ufundował w 1719 r. Carl Fischer. Wolnostojąca chrzcielnica jest datowana na XVIII w. Obok kościoła znajduje się plebania z początku XX w.
Oprócz wyżej wspomnianych budowli, będąc w mieście, warto zobaczyć również średniowieczną pompę ssącą, chatę mazurską z XIX w., dawny klasycystyczny zajazd z XIX w. oraz liczne cmentarze: żydowski, założony w 1815 r. będący najlepiej zachowanym cmentarzem żydowskim w województwie warmińsko-mazurskim; ewangelicki – założony w pierwszej połowie XIX w., który współcześnie jest parkiem z zachowanymi nagrobkami oraz kwaterą wojenną z czasów I wojny światowej; ponadto cmentarz żołnierzy radzieckich z okresu II wojny światowej oraz dwa cmentarze z czasów I wojny światowej.
W mieście znajduje się również jedyna w Polsce Wyższa Szkoła Policji, która została założona w 1954 roku.

Partnerskie przyrzeczenie z miastem Szczytno zostało podpisane 8 listopada 2004 r. w Szczytnie, natomiast 6 sierpnia 2005 r. w Żywcu.

W zakres współpracy wchodzą:

- wymiana doświadczeń w zakresie pracy Urzędów Miejskich,

- rozwój wspólnych działań w zakresie oświaty, kultury, sztuki, sportu i turystyki,

- współdziałanie bibliotek, centrum kultury i ośrodka sportu i rekreacji, które polega na wymianie doświadczeń oraz wzajemnych wizytach grup roboczych
- udział delegacji obu miast w uroczystościach miejskich

Podsumowując, miasta partnerskie Żywca, podobnie jak nasze miasto, mają interesującą historię oraz są atrakcyjne turystycznie. Są również zbliżone pod względem liczby mieszkańców.

Wszystkich Żywczan gorąco zachęcamy do bliższego poznania miast partnerskich stolicy naszego powiatu, a także ich osobistego odwiedzenia np. w tegoroczne wakacje.

Autor: Katarzyna Kubica-Sroka