Na naszym portalu ukazało się wiele informacji związanych z wykopaliskami archeologicznymi w Żywcu. Dopełnieniem tej serii jest dzisiejszy artykuł przygotowany przez Wojciecha Mirochę, dotyczący ciekawego przedmiotu znalezionego podczas prac remontowych w żywieckim zamku. Zapraszamy do lektury!
Żywiecki liczman norymberski Augusta III znaleziony na zamku w Żywcu:
Przedmiot który stanowi podstawę niniejszego opracowania znaleziony został w trakcie remontu budynku tzw. Starego Zamku w Żywcu. Wpisany został w księgę inwentarzową i otrzymał oznaczenie MŻ-A/1666.
IOH. ADAM. VOGEL. RE. P czyli Johan Adam Vogel, który był mistrzem mennicy norymberskiej w 1737 roku a ostatnia wzmianka o jego obecności na terenie tejże mennicy pochodzi z roku 1760.
Stary Zamek w Żywcu rządy Wielopolskich – stan po roku 1723 (na planie zaznaczono punktem miejsce znalezienia przedmiotu)
Zacznijmy jednak nieco wcześniej. Jan Komorowski modernizując zamek żywiecki starał się przede wszystkim umocnić go przebudowując baszty z podkowiastych na bardziej okazałe na planie kwadratu do dzisiaj pozostała tylko baszta wschodnia i tak w zmienionej formie. Po XIX wiecznym remoncie pozostałe baszty wzniesione na planie zbliżonym do koła zostały rozebrane do fundamentów. Całość murów była otoczona wodą, ale tylko jedna strona posiadała fosę. Był to rejon bramy, resztę murów otaczało rozlegle rozlewisko nazywane „młynówką” do dzisiaj płynącą przez park otaczający zamek.
Liczman Mikołaja Firleja z przedstawieniem palmy.
Awers natomiast zdobi popiersie w zbroi króla Augusta III zwrócone w prawo. Bliskie analogie dla tego przedstawienia stanowią portrety króla umieszczane na monetach w tym m.in. na ortach.
Liczman Augusta III oraz jego żony Marii Józefy (nr kat. Mitchiner 1886a)
[1] Z datą wpisu 18 grudnia 1992 r. zgodnie z wpisem do księgi wpływów MŻ-KW-1877/92
[2] Inwentarz MŻ-A/1666 s. 182-183
[3] Panował w latach 1733-1763
[6] Mitchiner M., Jetons, medalets & tokens. The medieval period andNuremberg, t. I,London 1988, s. 325
[7] Szablowski J., Zabytki sztuki w Żywiecczyźnie [w:] Ziemia 1936, nr 26; Szablowski J., Zabytki sztuki w Polsce, inwentarz topograficzny, powiat żywiecki, Warszawa 1948; Szablowski J., Ze studiów nad związkami artystycznymi polsko-czeskimi w epoce renesansu zachodnio-słowiańskiego [w:] Prace Komisji Historii Sztuki 1948, t. 9; Szablowski J., Stary Zamek w Żywcu [w:] Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, 1948, nr 4; Swaryczewski A., Cel i problemy związane z badaniami Starego Zamku w Żywcu [w:] Karta Groni, Żywiec 1968, nr 1-2; Swaryczewski A., Badania architektoniczne Starego Zamku w Żywcu – maszynopis, PKZ Oddział Kraków, 1969; Swaryczewski A., Wyniki badań architektonicznych Starego Zamku w Żywcu przeprowadzonych w 1968 r. [w:] Karta Groni nr 11, Żywiec 1981; Bicz Suknarowska M., Żywiec, Stary Zamek, podsumowanie wyników badań – maszynopis, PKZ Oddział Kraków 1978; Bicz Suknarowska M., Nie opracowane materiały z badań Starego Zamku w Żywcu – maszynopis autorski; Bicz Suknarowska M., Zamek żywiecki – jego właściciele i fazy rozwoju [w:] O sztuce Górnego Śląska i przyległych ziem małopolskich, Katowice 1993, s. 77-90; Krasnowolski B., Rozwój przestrzenny Żywca [w:] O sztuce Górnego Śląska i przyległych ziem małopolskich, Katowice 1993, s. 137-162
[8] M. Bicz-Sukanrowska: Zamek żywiecki – jego właściciele i fazy rozwoju, s.81.
[9] A. Swaryczewski: Badania architektoniczne starego zamku z Żywcu. Cz.I, II i III Kraków 1969 .
[10] M. Bicz: Żywiec, stary zamek. Badania architektoniczne. I – V Kraków 1978.
[11] J. Szablowski: Stary zamek w Żywcu „Biuletyn historii Sztuki i Kultury” Warszawa 1935/1936
[12] M. Bicz-Sukanrowska: Zamek… , s.84
[13] M. Bicz-Sukanrowska: Zamek…, s.85
[14 A. Komoniecki Chronografia…, s. 493, 533, 534.
[15] Bicz Suknarowska M., Zamek żywiecki – jego właściciele i fazy rozwoju [w:] O sztuce Górnego Śląska i przyległych ziem małopolskich, Katowice 1993, s. 86
[16] Demel B., Liczmany mennicze zwane podskarbiówkami, Kraków 1911, tabl. 2 nr 15 i 16
[17] Kałkowski T., Tysiąc lat monety polskiej, Kraków 1973, s. 213
[18] Jabłoński T., Terlecki W., Katalog monet polskich 1669-1763, Warszawa 1969, s. 82 n.
[19] Mitchiner M., Jetons, medalets & tokens. The medieval period andNuremberg, t. I,London 1988, nr kat. 1886a
[20] Dutkowski J., Norymberskie polonikom z Raduni, Warszawa 1990, BN 7-12, s. 45 był to liczman nr kat. Mitchiner 1886a
Kopiowanie materiałów zabronione bez zgody redakcji portalu ŻywiecInfo.pl
