Historia

Organy piszczałkowe, nazywane „królem instrumentów” są najważniejszym instrumentem w Kościele Rzymsko-Katolickim o czym możemy przeczytać w instrukcji Musicam Sacram z 1967 roku:

"W Kościele łacińskim należy mieć w wielkim poszanowaniu organy piszczałkowe jako tradycyjny instrument muzyczny, którego brzmienie ceremoniom kościelnym dodaje majestatu, a umysły wiernych porywa do Boga i spraw niebieskich [..].

W ubiegłych wiekach prawie każda zamożniejsza parafia mogła poszczycić się instrumentem piszczałkowym, tak też było w przypadku organów w naszym parafialnym kościele w Zabłociu.

60 lat temu, a dokładnie 17 grudnia w św. Florianie miało miejsce uroczyste pobłogosławienie nowych organów. Błogosławieństwa dokonał Julian Groblicki, ówczesny biskup pomocniczny krakowski.

Organy te posiadają 25 głosów rozmieszczonych pomiędzy dwie klawiatury obsługiwane ręcznie oraz jedną nożną. Zbudowała je bardzo znana w tamtych czasach firma Wacława Biernackiego z Krakowa, która cieszyła się wieloma udanymi realizacjami.

Jak na tamte czasy było to duże wydarzenie, ponieważ w powojennej Polsce ciężko było nie tylko o dobre, ale o jakiekolwiek materiały takie jak cynk, cyna i drewno, z których można było zbudować organy. Mimo to organy Biernackich zbudowane do naszego kościoła powstały z dobrej jakości materiałów i wykonano jest z dużą starannością dzięki czemu służą w praktycznie niezmienionej formie do dziś.

Wydarzenie budowy nowych organów do świeżo zbudowanego kościoła w obecnych czasach wydaje się ogromnym przedsięwzięciem, dlatego obecnie większość nowych kościołów wyposażane jest w elektroniczne organy, które powinny być instrumentami tymczasowymi lub w instrumenty sprowadzane zza granicy. Za sprowadzaniem instrumentów oraz montowaniem elektronicznych stają przede wszystkim kwestie finansowe, co ciekawe gdybyśmy dziś chcieli zbudować nowe organy do naszego kościoła, takie same jak obecne to ich koszt wyniósłby prawie milion złotych!

Organy Wacława Biernackiego w Zabłockiej świątyni są swoistym pomnikiem pozostawionym po tej firmie, ale także pamiątką po naszych przodkach, którzy składali ofiary na ten instrument i troszczyli się o niego. W Zabłociu istniał Komitet Budowy Organów, który zbierał środki na ten cel, a darczyńcy zostawali „rodzicami chrzestnymi” organów-pomnika, który powstał na tysiąc lecie chrztu Polski (966-1961). Dowiadujemy się
o tym z imiennych pamiątek, które fundatorzy otrzymywali. Co więcej na kilku piszczałkach zachowały się nazwiska parafian, którzy sponsorowali konkretne głosy.

Floriańskie Wieczory Muzyczne

Dzięki przychylności księdza Prałata Stanisława Kozieła – naszego proboszcza od maja 2013 roku w murach kościoła św. Floriana odbywają się cykliczne koncerty muzyki organowej i kameralne, które po kilku latach zostały nazwane Floriańskie Wieczory Muzyczne. Obywają się one od maja do września każdego roku. Łącznie z tegoroczną edycją odbyły się 42 koncerty, podczas których wystąpili organiści, instrumentaliści, chóry
i różnorodne zespoły z całego kraju, m.in. Poznania, Wrocławia, Gdańska i Warszawy. Łącznie ponad 150 wykonawców zaprezentowało swoje umiejętności.

Floriańskie Wieczory Muzyczne wpisały się już na dobre w kalendarz naszej parafii i miasta, a w przyszłym roku odbędzie się mały jubileusz – 10 rocznica, na którą zaplanowaliśmy kilka różnorodnych koncertów, o których poinformujemy niebawem.

Prace i stan techniczny instrumentu

Organy piszczałkowe są bardzo skomplikowanym instrumentem składającym się z kilku tysięcy elementów, które należy na bieżąco konserwować, smarować i utrzymywać w należytym porządku tak jak to jest w przypadku innych urządzeń technicznych.

Nasze organy służą nam na co dzień podczas liturgii, a ich elementy naturalnie się zużywają. Co jakiś czas wymagana jest wymiana części i strojenie.

W ubiegłych latach udało się nam wykonać remont głosów językowych naśladujących brzmienie trąbki oraz puzonu, a także wykonać naprawę lub nowe piszczałki metalowe, które były uszkodzone. Organy są regularnie naprawiane i strojone.

W tegoroczne wakacje została wymieniona elektronika – serce naszych organów. Dzięki przekaźnikom elektrycznym przekazywany jest sygnał od klawiatury do wiatrownicy, która wpuszcza powietrze do konkretnych piszczałek. Niestety elementy elektyczne z 1961 roku były już bardzo zużyte i sprawiały wiele problemów. Obecnie instrument wraz z nową elektroniką zyskał także dodatkowe funkcje oraz wiele nowych możliwości, przez co brzmienie jest potężniejsze, a grający ma dużo większe pole do działania.

W przyszłości planowana jest wymiana wszystkich przewodów elektrycznych, które wykazują zużycie, a także wymiana skóry na miechach i inne prace, których wykonanie jest możliwe dzięki ofiarności parafian oraz gości przybywających na koncerty.

Prezentacje 12 grudnia

Jubileuszową, 10 edycje poprzedza 60 rocznica pobłogosławienia organów. Z tej okazji w niedzielę 12 grudnia po każdej Mszy Świętej odbędzie się około 20 minutowa prezentacja brzmienia naszych organów połączona z krótką prelekcją. Za kontuarem organów zasiądzie przyjaciel naszej parafii Paweł Seligman, organista kościoła w Pogórzu. Po każdej prezentacji będzie można złożyć datki na dalsze prace przy instrumencie.

Z tego miejsca zapraszam do śledzenia informacji o koncertach na łamach naszej parafialne gazetki „Głos Floriański”, stronie internetowej parafii, portalu ŻywiecInfo, a także stronie Floriańskie Wieczory Muzyczne na Facebooku.

Autor: Tomasz Barcik