Od początku istnienia miasta Żywiec zmarłych chowano na przykościelnych cmentarzach. Takie cmentarze znajdowały się m.in. wokół konkatedry w Żywcu oraz przy kościele św, Krzyża, gdzie chowano również przestępców skazanych na karę śmierci. Zmieniło się to pod koniec XVIII wieku, kiedy zaczął obowiązywać nakaz, bo nekropolie lokalizować poza granicami miast. 

Przedstawicieli znaczących rodów chowano natomiast w „grobach sklepistych” w świątyniach. Przedstawicieli możnych rodzin chowano zaś w kaplicach grobowych. Przykładem takich kaplic jest kaplica rodziny Komorowskich (wzniesiona w 1608 roku) oraz rodziny Habsburgów (wybudowana w 1929 roku), obie znajdują się przy konkatedrze w Żywcu, pierwsza po stronie północnej, druga po południowej. Dziś w Żywcu znajduje się sześć cmentarzy i jeden kirkut, który w ostatnich miesiącach doczeka się szeregu prac, które poprawiły wizerunek tego miejsca.

Cmentarz choleryczny przy kościele św. Marka

W roku 1584 w polu za miastem wystawiono kamienną figurę Bożej Męki, przy której chowano ofiary „morowego powietrza”. Prawdopodobnie miała ona formę kamiennego słupa lub kolumny i była zwieńczona krzyżem. Monument ten przetrwał do I połowy XVIII w, dziś już nie istnieje i nie znamy jego losów. W roku 1591 wybudowano drewniany kościółek św. Marka, jako wotum odwrócenia zarazy, miało on też oddalać od miasta morowe powietrze i inne zarazy. W późniejszych latach w miejscu tym chowano ludzi tzw. niższego rzędu. W roku 1885 w miejscu drewnianego stanął murowany kościół. Nie wiadomo w którym dokładnie roku rozpoczęto na tym cmentarzu „normalne” pochówki, wiadomo jednak, że pod koniec XIX w. cmentarz funkcjonował już jako miejsce pochówku żywieckich elit.

Cmentarz Przemienienia Pańskiego

W 1701 roku Andrzej Komoniecki z małżonką ufundowali drewnianą kaplicę p.w. Przemienienia Pańskiego. Rozbudowano ją w roku 1704 i 1705, ponadto w tych latach Urząd Miejski przeznaczył w tym miejscu ziemię przeznaczoną na pochówki. Rok 1705 przyjmujemy jako datę powstania cmentarza Przemienienia Pańskiego. W skali Małopolski jest to rozwiązanie prekursorskie, gdyż dopiero w roku 1797 zostało wprowadzone prawo w związku z wejściem w życie nowych przepisów sanitarnych władz austriackich, iż cmentarze powstawać powinny poza zwartą zabudową, w oddaleniu od miasta – podkreśla Hieronim Woźniak. W 1709 teren ogrodzono, zaś w 1726 roku dokupiono kolejne parcele dla cmentarza. Podczas epidemii cholery, która panowała w Żywcu w latach 1831-1832 ofiary zarazy wywożono wozem na cmentarz Przemienienia Pańskiego i chowano w masowej mogile, na której następnie postawiono kamienny krzyż.

Cmentarz parafii św. Floriana w Żywcu

Drugim co do wielkości, czynnym cmentarzem w Żywcu jest cmentarz parafii św. Floriana w Żywcu. Cmentarz w Zabłociu został uruchomiony w 1945 roku w miejscu tzw. Stawów Książęcych, gdzie wydobywana była glina do produkcji cegły. Stawy księże były ongiś częścią beneficjum żywieckiego, które jeden z księży proboszczów żywieckich odstąpił gminie Zabłocie na własność. Rada Gminy Zabłocie z kolei jeszcze przed wojną jednogłośną uchwałą przekazała je na własność kościołowi w Zabłociu, co dnia 9 lutego 1939 r. zatwierdził Wydział Powiatowy. Nekropolia została poświęcona 7 listopada 1948 roku. Poświęcenia dokonał ks. dziekan, kanonik Józef Pułka z Ujsół. Zabłocki cmentarz w przeciągu 50 lat zapełnił się grobami, zaś jego lokalizacja uniemożliwiała jego rozbudowę. W związku z powyższym podjęto decyzję o wyznaczeniu terenu pod nowy cmentarz.

Cmentarz w Żywcu Oczkowie

Drugiego listopada 1983 roku zatwierdzono plan realizacyjny cmentarza w Oczkowie, będącym dziś dzielnicą Żywca. Pierwszego pochówku w tym miejscu dokonano również w listopadzie tego samego roku. W 1986 roku cmentarz został ogrodzony i rozbudowano kostnicę. 

Cmentarz komunalny w Żywcu Zabłociu

Najmłodszą nekropolią w Żywcu jest Cmentarz Komunalny przy ul. Stolarskiej w Żywcu. Został
uroczyście otwarty przez Władze Miasta Żywiec dnia 31 października 2005r. Jest to pierwszy w mieście cmentarz komunalny. Mogą być na nim pochowani ludzie różnych wyznań. Na chwilę obecną projekt zagospodarowania cmentarza przewiduje groby szeregowe dla dorosłych, dzieci, grobowce oraz groby urnowe. Pierwotnie cmentarz komunalny miał powstać w Żywcu Moszczanicy i otoczyć z trzech stron cmentarz żołnierzy radzieckich, jednak mieszkańcy pobliskich domów zaprotestowali, opierając się o ekspertyzę służb sanitarnych.

Cmentarz żołnierzy radzieckich w Żywcu Moszczanicy

W 1948 r. powstał cmentarz żołnierzy radzieckich w Żywcu Moszczanicy. W czasie działań wojennych w 1945 na Żywiecczyźnie poległo 1555 żołnierzy radzieckich, których grzebano na linii frontu. W roku 1948 dokonano ekshumacji zwłok. 1120 zwłok pochowano w Moszczanicy, resztę - 595 w Suchej Beskidzkiej, gdzie powstał podobny cmentarz. W roku 1951 z funduszów miasta urządzono w Moszczanicy i Suchej cmentarze wojenne.

Kirkut w Żywcu Zabłociu

Cmentarz żydowski w Żywcu znajduje się przy ul. Stolarskiej.Powstał w XIX wieku. Obecnie znajduje się tutaj około 500 zachowanych macew. Najstarsza datowana jest na 1853 rok, najmłodsza na 1946 rok. Dawniej przy cmentarzu znajdował się dom pogrzebowy, który spłonął w 2005 roku i został rozebrany. Od 2018 roku przy cmentarzu trwają prace pielęgnacyjne – powstała m.in. brama wjazdowa oraz uporządkowano macewy.

..................................................................................................................................................

Partnerem materiału jest: Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu