Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej miewa najczęściej podłoże infekcyjne. Za stan zapalny mogą odpowiadać bakterie, wirusy i grzyby. I to właśnie od tego, co jest przyczyną pojawiania się aft, nadżerek, owrzodzeń czy innych tego typu objawów, zależy sposób ich zwalczania. Dowiedz się, jak leczyć zapalenie jamy ustnej!

Zapalenie jamy ustnej - przyczyny

Jama ustna to miejsce newralgiczne. Stanowi element układu oddechowego, pokarmowego, jest częścią narządu mowy. Ze względu na budowę anatomiczną oraz spełniane funkcje stanowi pierwszą linię obrony systemu immunologicznego. To do jamy ustnej przedostaje się najwięcej chorobotwórczych drobnoustrojów, które dzięki sprawnym mechanizmom obronnym są usuwane z organizmu. Część z nich, jak na przykład bakterie gronkowca Staphylococcus lub grzyby Candida albicans, stale kolonizuje mikroflorę błony śluzowej, nie przynosząc żadnych zmian ani objawów chorobowych. Inaczej dzieje się jednak, gdy pod wpływem określonych czynników, zamieszkujące na co dzień jamę ustną mikroby otrzymują idealne warunki do rozwoju i zaczynają się patologicznie namnażać, siejąc przy tym zakażenie. Owe czynniki to stany, w których miejscowa odporność zaczyna szwankować. Niewystarczająca higiena jamy ustnej, choroby zębów i przyzębia, oparzenia, nadużywanie tytoniu, alkoholu i kawy, oparzenia, cukrzyca, awitaminoza, osłabienie odporności, długotrwała antybiotykoterapia, jak również chemio- i radioterapia, a z drugiej strony także ciąża, to wszystko podnosi prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia jamy ustnej, które wiąże się z uciążliwymi dolegliwościami.

Zapalenie jamy ustnej - objawy

Ból jamy ustnej, a niekiedy również gardła, utrudniający przełykanie, pojawienie się nalotów w obrębie śluzówki, jej zaczerwienienie i obrzęk, nieprzyjemny zapach z ust. Objawy zapalenia jamy ustnej mogą przybierać różną formę. Zdarza się, że ograniczają się do jednej afty na śluzówce, a bywa i tak, że nabierają ogólnoustrojowego charakteru, a obok dużych owrzodzeń czy nadżerek pojawia się wysoka gorączka.

Zapalenie jamy ustnej - sposoby leczenia

Leczenie zapalenia jamy ustnej zależy od etiologii choroby. Zakażenie grzybicze czy wirusowe wymaga podania zupełnie innych leków od infekcji bakteryjnej.
Kandydoza jamy ustnej. Objawia się białym nalotem (pleśniawkami), owrzodzeniami w obrębie śluzówki i związanym z nimi bólem, pieczeniem, trudnością w przełykaniu, a także zajadami w kącikach ust. Grzybicze zapalenie jamy ustnej zwalcza się przy pomocy leków o przeciwgrzybiczym działaniu miejscowym. W trakcie ich doboru bierze się pod uwagę wynik wymazu z antymykogramem, który określa rodzaj szczepu oraz jego wrażliwość na leki. Jeśli po takiej terapii miejscowej nie widać poprawy, wówczas wdraża się na podobnej zasadzie przeciwgrzybicze środki ogólnoustrojowe (flukonazol, nystatyna). Bardzo ważne jest prowadzenie leczenia do samego końca, ponieważ zakażenia grzybicze mają tendencję do nawracania.

- Wirusowe zapalenie jamy ustnej. Wirusów odpowiedzialnych za zapalenie jamy ustnej i gardła jest wiele, jednak najczęstszym sprawcą w tym zakresie są wirusy z rodziny Herpes simplex, znane powszechnie jako wirusy opryszczki. Etymologia tego przydomka wiąże się z objawami, jakie Herpes simplex wywołują. Opryszczki, małe pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem, afty, nadżerki wywołują duży ból, pieczenie, uczucie mrowienia. Mijają samoistnie w ciągu kilku, kilkunastu dni. Arsenał skutecznych leków przeciwwirusowych jest raczej niewielki. Wśród nich najczęściej przepisywane są wyroby medyczne z acyklowirem. To czynna substancja aktywna o działaniu przeciwwirusowym, zalecana przy zakażeniach wywołanych przez Herpes simplex, w tym także przy opryszczkowym zapaleniu jamy ustnej. Acyklowir występuje w postaci płynu, tabletek i maści. Niestety nie jest skuteczny przy zakażeniach o innej etiologii, jak enterowirusowe zapalenie jamy ustnej.

- Bakteryjne zapalenie jamy ustnej może pojawić się w konsekwencji długotrwałej infekcji wirusowej tego obszaru (wówczas mówi się o wrzodziejącym zapaleniu jamy ustnej) lub wiązać się z pierwotnym zakażeniem bakteryjnym, które rozszerzyło się również na dziąsła, język i policzki. W takich przypadkach konieczne jest wdrożenie antybiotyku albo o działaniu miejscowym, albo ogólnoustrojowym. Wybór zależy od nasilenia zmian chorobowych i ogólnej kondycji pacjenta, a także często od wyniku posiewu z wymazu z gardła z antybiogramem.

Zapalenie jamy ustnej - domowe sposoby

Leczenie zapalenia jamy ustnej bardzo często uzupełnia się domowymi sposobami. Wśród nich znajdują się różne metody, przynoszące działanie antyseptyczne, przeciwbólowe i okluzyjne, a więc mające wpłynąć zarówno na przyczynę zapalenia, jak i ból z nim związany. Wśród nich znajdują się:
- płukanie jamy ustnej roztworem z soli kuchennej;
- płukanie jamy ustnej naparem z kory dębu, rumianku, szałwii;
- picie kleiku z siemienia lnianego;
- pędzlowanie zmian chorobowych roztworem gencjany;
- nawilżanie błony śluzowej pastylkami do gardła z propolisem i miodem;
- suplementowanie witaminy C i witamin z grupy B - zalecane przy nawracającym zapaleniu jamy ustnej u dzieci;
- zwiększenie produktów spożywczych bogatych w cynk.