Ogórek czyli Jelcz 043. Autobus bardzo popularny w latach 70- i 80-tych, kiedy to na tego typu autobusach opierała się komunikacja lokalna i międzymiastowa. Ogórki powoli znikały, wypierane przez Autosany, Sanosy czy Jelcze PR-110D, aż niemal zostały zapomniane. Gdyby nie pasjonaci, którzy olbrzymimi nakładami przywracają ocalałe egzemplarze do stanu świetności, znalibyśmy je pewnie tylko ze starych filmów, czy pożółkłych pocztówek. Ogórek, któremu poświęcony jest ten temat, miał szczęście i znalazł pasjonata, który postanowił dać mu drugie życie…

Autobus międzymiastowy Jelcz 043 DAL, tzw. "ogórek" wyprodukowany został w 1975 roku przez Jelczańskie Zakłady Samochodowe. 18 marca 1975 trafił do Oddziału PKS w Bielsku-Białej przy ówczesnej ul. PKWN 54. Otrzymał wówczas numer rejestracyjny SU-76-53, następnie zmieniony na BBB243N. Podczas swojej służby w PKS autobus "nakręcił" około 600 000 km. W tym czasie przeszedł trzy naprawy główne w SZNS w Nowym Sączu i LZNS w Lublinie. Po zakończeniu służby w Bielsku-Białej, w styczniu 1984 roku autobus trafił do RSP „Przyszłość” w Rudołtowicach koło Pszczyny, gdzie otrzymał numer rejestracyjny KAE603N. Niestety brakuje informacji jak wyglądała praca i naprawy Beskidzkiego Ogórka podczas eksploatacji w RSP. Następnym właścicielem autobusu, od maja 1989 roku był jeden z Ludowych Zespołów Sportowych na Żywiecczyźnie, gdzie Ogóreczek jeździł do 1992 roku. Później został wycofany z eksploatacji i służył jako podręczny magazyn na siano, słomę itp.

W marcu 2007 roku został „upolowany” przez dobrze „zakręconego” miłośnika - Grzegorza Harmatę.

"Po wielu nieprzespanych nocach, setkach przegadanych godzin z innymi pozytywnie zakręconymi ludźmi, oraz trzech miesiącach niełatwych negocjacji z małżonką zdecydowałem o zakupie tej kupy złomu i odbudowie jedynego na Podbeskidziu, historycznie związanego z naszym regionem Jelcza Ogórka" - mówi pasjonat.

W czerwcu 2007 roku rozpoczęły się poszukiwania wykonawcy remontu, a jednocześnie demontowane było wnętrze autobusu (poszycie dachu i ścian, podłoga, listwy ozdobne, półki bagażowe) by odsłonić elementy blacharki. 11 grudnia 2007 właściciele Beskidzkiego Ogórka zadecydowali o wykonaniu remontu blacharki. W ten sposób historia zatoczyła koło i Ogór znów trafił na teren bielskiej zajezdni PKS, do firmy blacharskiej zajmującej się naprawami jeżdżących dzisiaj tam autobusów.

Od tamtej pory trwa w zmiennym tempie remont blacharki, a równocześnie są wykonywane inne prace naprawcze. Na dzień dzisiejszy jest ukończonych wiele prac, m. in. odbudowane są bagażniki pod podłogą, kratownica podłogi, nadkola, oraz częściowo poszycia boczne autobusu. Z innych prac jest w całości wykonana podłoga (z desek) oraz 100% tapicerki siedzeń, odrestaurowano też maskę silnika oraz deskę rozdzielczą.

Z części mechanicznych jest już gotowa instalacja pneumatyczna oraz układ wydechowy. Zakończono generalny remont silnika a po pierwszym odpaleniu 13 czerwca 2012 i pierwszym przejeździe wyregulowano wolne obroty, naciąg pasków klinowych, skok pedału sprzęgła i przy okazji sprawdzono poprawne działanie hamulców. Jak informuje Grzegorz Harmata: "Pięć kółek na terenie zajezdni, Ogór przejechał bez żadnych problemów. Jedynie zamek przednich drzwi trzeba wyregulować. Próby zakończono bez strat w ludziach i sprzęcie". Zobaczcie ten niesamowity efekt:

A tutaj możecie zobaczyć jak wyglądała pierwsza jazda Ogórkiem i zarazem posłuchać jego serca:

• www.youtube.com/watch?v=SQnxD1bEX5k&feature=youtu.be

Grzegorz Harmata, prawdziwy miłośnik wspaniałego pojazdu jakim jest Jelcz 043 powoli acz skutecznie osiąga zamierzony cel, jak sam zauważa: "Z remontem jest związanych wiele firm i wielu ludzi, którym zależy na odbudowie tego cacka. Zdecydowana większość z nich pomaga nam za całkowitą darmochę. Dziękuję Im bardzo i mam nadzieję, że zostanie Im to wynagrodzone dobrą zabawą podczas przyszłych wyjazdów i wycieczek odbudowanym ogórkiem. W tym miejscu zwracam się do tych, którzy dopiero dowiedzieli się o istnieniu naszego ogórka, a chcieliby przyłączyć się do naszego projektu. Poszukujemy jakichkolwiek części mechanicznych, szyb, siedzeń, elementów wyposażenia wnętrza. Bardzo przydatna byłaby też literatura fachowa obejmująca całą rodzinę ogórków (021, 041, 043, 272, 043E). Również mile widziane byłyby różne zdjęcia z naszego regionu z udziałem autobusów, które służyły kiedyś poprzednim pokoleniom. W razie potrzeby służę również swoją wiedzą w temacie remontu ogóra". Trzymamy kciuki za pomyślne zakończenie prac i będziemy na bieżąco informować o postępach przy odbudowie Ogórka!

Jeśli ktoś z czytelników portalu chciałby pomóc w renowacji Ogórka, to zapraszamy na stronę projektu, tam też znajdziecie wiele innych zdjęć:

• www. beskidzkie-autobusy.com/ogorek/index.php

Zapraszamy również na Facebookowy profil tego niezwykłego przedsięwzięcia:

• www.facebook.com/beskidzki.ogorek

Bibliografia i źródło zdjęć:

www.beskidzkie-autobusy.com/ogorek/index.php

www.phototrans.pl/14,559646,0,Jelcz_043_.html

Oprac: Ren