W przyszły roku Żywiec będzie obchodził 750-te urodziny! Zarówno nasze sędziwe miasto, jak i cały region, ma bogatą historię i kulturę. Istnieją ludzie, którzy chcą ją rozwijać i pielęgnować, a wśród nich są członkowie Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej. Kim są i czym się kierują? Jakie mają cele? Jak wygląda historia Towarzystwa i jakie ma ono plany?
750-lecie Żywca
W związku z jubileuszem 750-lecia miasta Żywca i 100-leciem odzyskania niepodległości przez Polskę będzie wydany kalendarz ze sporą dozą historii i biogramów ludzi zasłużonych dla miasta oraz ze zdjęciami. Zostanie on wydany w tym, albo w przyszłym miesiącu. Prezes TMZŻ jest w komiecie obchodów 750-lecia. „Złożyłem wniosek do NBP z prośbą o wydanie 5-złotowej monety kolekcjonerskiej upamiętniającej ten żywiecki jubileusz. Wysłałem także projekt z krótką historią naszego miasta. Odmówiono nam, ale w przyszłym roku ponowimy prośbę” - mówi sekretarz Towarzystwa, Edmund Zaiczek - „wystąpiłem także poprzez Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej do Urzędu Miasta o nazwanie Średniego Grojca imieniem Jana Pawła II. Chciałbym, żeby ta nazwa funkcjonowała już w roku jubileuszowym”. Dodał także, że kuria oraz biskup Roman Pindel popierają ten pomysł.
Działalność
W październiku TMZŻ organizuje święto ul. Tadeusza Kościuszki. „Chcemy zaangażować mieszkańców Żywca, spotkać się i zintegrować społeczeństwo” - mówi sekretarz. Obecnie Towarzystwo posiada swoje oddziały w Żywcu, Jeleśni, Rajczy i Krakowie. Raz w roku wydaje czasopismo „Gronie”. Przygotowywuje także wystawy, a Resursa Mieszczańska (której prezesem jest wyżej wymieniony Edmund Zaiczek) również wycieczki. Zwiedzili m.in. Wieliczkę, Kalwarię, czy Kraków. Planują zawitać także do Bochni, Wiślicza i Lipnicy Murowanej. Zakończyliby przez to zwiedzanie wszystkich obiektów z listy UNESCO, znajdujących się w Małopolsce.
Jak powstało Towarzystwo?
Początkiem tej organizacji był rok 1934 r. Wtedy zostało założone jako „Sekcja Miłośników Żywiecczyzny przy kole Towarzystwa Szkoły Ludowej”. 4 lata później po raz pierwszy wydano „Gronie”. Kiedy wybuchła II wojna światowa, działalność Sekcji została zawieszona, a kontynuowano ją dopiero po kilku latach od zakończenia wojny. „W 1957 roku opracowano statut Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej, który w 1958 roku został zatwierdzony i oficjalnie zapoczątkował dalszą działalność regionalną w dorzeczu Soły i Koszarawy”. Program obejmowały „badania naukowe i ich popularyzacja, organizowanie zebrań, odczytów, dyskusji, konkursów i kursów, upowszechnianie wartości kulturowych w książkach i mediach, popieranie wszelkiej twórczości regionalnej w zakresie kultury i gospodarki”. Rok 1958 był również czasem utworzenia się Grupy Literackiej „Gronie” im. Emila Zegadłowicza.
Po wielu latach
Rok 1968 był jubileuszem 700 – lecia Żywca; TMZŻ wpadło na pomysł, aby powstały obchody tej uroczystości. Powróciły „Gronie” wydawane jednak jako „Karta Groni”. W latach 70-tych „przy Towarzystwie powstał Komitet Odbudowy i Rewitalizacji zamku i parku”. Między innymi dzięki TMZŻ Maria Krystyna Habsburg zamieszkała ponownie w Żywcu. Siedziba Towarzystwa znajduje się przy ulicy Zamkowej 4 od 1984 r. Społeczny Instytut Historyczny – Biblioteka Żywiecka działał od 2003, jednak wygasł dość szybko.
Ważne osoby
Założycielami Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej byli: S. Stoiński, M. Jeziorski, W. Augustynowicz, W. Nowotarski, St. Szczotka i A. Miksz. Stanowisko prezesa piastowali między innymi F. Biernat, J. Mikś, Z. Poniedziałek i M. Deptuła. Wśród Członków Honorowych TMZŻ można znaleźć osoby, takie jak Maria Krystyna Habsburg, Mieczysław Giełdanowski, ks. Stanisław Kozieł, czy Zofia Rączka, jest nim także obecny burmistrz Żywca, Antoni Szlagor. Obecnie prezesem jest Grzegorz Szafrański, wiceprezesami Zdzisław Dzikowski i Wojciech Nowak, sekretarzem Edmund Zaiczek, a skarbnikiem Halina Piech. Członkami zarządu są Józef Polak, Maciej Magdziarz, Kazimiera Zacharias i Janina Szczelina.
Grupa Literacka
„Nasza grupa stanowi rodzinę literacką, gdyż lubimy bywać ze sobą. Na nasze spotkania przyjeżdżają ludzie z najdalszych zakątków Żywiecczyzny i nie tylko” - można przeczytać w serwisie internetowym Towarzystwa. Spotykają się raz w miesiącu. Zakres tematów, które obejmują ich wiersze jest dość szeroki. Aby wyrazić siebie używają języka ludowego, albo literackiego. „Należy dodać, że Grupa Literacka Gronie dostała wiele nagród zbiorowych i indywidualnych za działalność kulturotwórczą i artystyczną”.
Autor: Joanna Klasek
Zdjęcie ze zbiorów Mirosława Rubiszewskiego
