Znamy szczegóły związane z wydarzeniami w Pietrzykowicach w 2013 roku, na podstawie których bielski Sąd Okręgowy wydał wyroki w zawieszeniu dla sześciu mężczyzn. Poniżej treść wyjaśnień, jakie w związku z burzą wywołaną wyrokiem, opublikowane zostały przez bielską Temidę.
Wynika z nich, że syn byłego polityka PSL pomógł koledze zgwałcić dziewczynę, przytrzymując ją na umywalce, więc obaj odpowiadali przed sądem za gwałt zbiorowy. Pozostali mężczyźni „zabawili się” nieco wcześniej, a dziewczyna była pijana, nie stawiała więc szczególnego oporu. Dodajmy też, że prokuratura będzie składać apelację od wyroku. Poniżej wyjaśnienia: „Wyjaśniam, że nieprawdziwe i wprowadzające w błąd opinię publiczną są informacje zawarte w podanych publikacjach prasowych sugerujące, że w opisywanym w tych artykułach procesie bielski Sąd Okręgowy orzekał w sprawie „sześciu młodych mężczyzn oskarżonych o gwałt zbiorowy na 17-latce”. Cytowane stwierdzenie nie ma żadnego uzasadnienia faktycznego ani w treści zarzutów postawionych oskarżonym w tej sprawie przez Prokuratora Rejonowego w Żywcu, ani w treści opisów czynów, przypisanych im komentowanym w mediach wyrokiem Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 21 kwietnia 2016 r. Z uwagi na fakt, że postępowanie karne toczyło się w tej sprawie z wyłączeniem jawności, przede wszystkim ze względu na ważny interes pokrzywdzonej, nie jestem obecnie uprawnionym do szczegółowego przedstawienia ustaleń faktycznych poczynionych w tej sprawie przez Sąd Okręgowy, które legły u podstaw wymiaru kary dla poszczególnych oskarżonych.
Zwracam jednak uwagę, że wyrok, to jest jego treść, również w zakresie opisów zarzucanych i przypisanych oskarżonym czynów, został ogłoszony jawnie. Przedstawione w nim opisy czynów w żaden sposób nie uprawniają autorów wymienionych publikacji do sugerowania opinii publicznej,
rzekomego łagodnego potraktowania przez Sąd sprawców zbiorowego gwałtu, w którym miało uczestniczyć „sześciu młodych mężczyzn”. Prokurator Rejonowy w Żywcu oskarżył bowiem A.P. D.A. J.N. R.S. J.K., a Sąd Okręgowy przypisał im popełnienie czynu polegającego na tym, że w nocy z 20 na 21 grudnia 2013 r. w P., woj. śląskiego, działając wspólnie i w porozumieniu, wykorzystując bezradność nieletniej pokrzywdzonej wynikającą z upojenia alkoholem i związaną z tym niemożność stawienia oporu, doprowadzili ją do wielokrotnego obcowania płciowego, czym każdy z nich wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 198 k.k.
Odrębnie Prokurator Rejonowy w Żywcu oskarżył A.P. oraz M.O., a Sąd Okręgowy przypisał im popełnienie czynu polegającego na tym, że w dniu 21 grudnia 2013 r. w P, woj. śląskiego, działając wspólnie i w porozumieniu, używając przemocy polegającej na unieruchomieniu pokrzywdzonej poprzez przytrzymywanie jej za ręce, ramiona i uda na brzegu umywalki, doprowadzili ją do obcowania płciowego (tylko i wyłącznie) z A P., czym każdy z nich wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 197 § 3 pkt 1 k.k.
Nie ma zatem wątpliwości, iż oba odrębne zdarzenia nie rozegrały się w sekwencji jedno po drugim, tylko oddzielał je dłuższy odstęp czasowy. Pierwsze z nich kwalifikowane z art. 198 Kodeksu karnego, a zatem wykluczające użycie jakiejkolwiek przemocy i polegające na wykorzystaniu przez 5 oskarżonych bezradności pokrzywdzonej, wynikającej z jej upojenia alkoholem i związaną z tym niemożność wyrażania swobody woli w zakresie obcowania płciowego rozegrało się w nocy z 20/21 grudnia 2013 r.
Zachowanie wymienionych oskarżonych zostało zakwalifikowane w wyroku Sądu, jako przestępstwo z art. 198 k.k., albowiem przestępstwo to popełnia ten, kto wykorzystując bezradność innej osoby lub wynikający z upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej brak zdolności tej osoby do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, doprowadza ją do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności. Jest ono zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W przeciwieństwie do przestępstwa zgwałcenia, w czynie kwalifikowanym z art. 198 k.k. nie występuje żaden atak – żadne oddziaływanie fizyczne, psychiczne, na swobodę procesu decyzyjnego ofiary w sferze przyzwolenia seksualnego. Przestępstwo to polega tylko na wykorzystaniu tego, że ofiara np. na skutek stanu nietrzeźwości nie jest w stanie podjąć w sposób niezakłócony i swobodny decyzji woli obcowania płciowego. O ile zatem w przypadku zgwałcenia sprawca wprost narusza samostanowienie – swobodę decyzji ofiary w zakresie pożycia intymnego, o tyle w przestępstwie z art. 198 k.k. wykorzystuje on istniejący stan braku możliwości ofiary sensownego lub swobodnego samostanowienia - decydowania w sferze obcowania płciowego.
Podkreślić zatem należy, że przestępstwo z art. 198 k.k. może zostać dokonane tylko wtedy, gdy ofiara nie stawia oporu i nie wyraża jawnego sprzeciwu w poddaniu się obcowaniu płciowemu. Wykorzystanie tylko bezradności innej osoby (art. 198 k.k.) wynikającej np. ze stanu upojenia alkoholowego, w który się świadomie i dobrowolnie wprawiła, jest zagrożone łagodniejszą karą niż czyn zgwałcenia – czyn z art. 197 § 1 do 3 k.k.
Drugie zdarzenie rozegrało się po dłuższym odstępie czasowym od pierwszego, to jest miało miejsce następnego dnia – 21 grudnia 2013 r.. W tym zdarzeniu wedle ustaleń opisu czynu uczestniczyło tylko dwóch oskarżonych, z tym, że rola M.O. ograniczyła się do wspierania akcji przestępczej A.P. polegającej na używaniu przemocy zmierzającej do unieruchomienia pokrzywdzonej poprzez przytrzymywanie jej za ręce, ramiona i uda na brzegu umywalki, w celu doprowadzenia jej do obcowania płciowego z A.P. Mimo, że M.O. sam nie obcował płciowo z pokrzywdzoną odpowiada za dokonanie „gwałtu zbiorowego”, gdyż zgodnie z art. 197 § 3 pkt 1 Kodeksu karnego za przestępstwo to odpowiada ten, kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego wspólnie z inną osobą. Dla przyjęcia dokonania tego przestępstwa, wystarczające jest zatem działanie "wspólnie z inną osobą", a więc współsprawstwo dwóch osób, które swoja wolą i świadomością zmierzają do doprowadzenia pokrzywdzonej do obcowania płciowego z jednym z nich.
Przy ocenie wymiaru kary należy z kolei pamiętać, iż zgodnie określonymi w art. 53 i 54 Kodeksu karnego dyrektywami wymiaru kary sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.
Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego. Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Informuję również, że wyrok został wydany przez Sąd orzekający w składzie ławniczym, to jest jednego sędziego zawodowego oraz dwóch ławników wybranych przez społeczeństwo do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Wyrok jest nieprawomocny. Jeżeli zostanie zaskarżony, to o jego trafności zdecyduje Sąd Apelacyjny w Katowicach, który będzie się zapoznawał z motywami pisemnego uzasadnienia tego wyroku i argumentami apelujących stron postępowania.
Rzecznik Prasowy Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej SSO Jarosław Sablik”
Opracowanie: JJ
