Przepisy te pomogą firmom z branż najbardziej dotkniętych skutkami drugiej fali pandemii koronawirusa. W tym: gastronomicznej, weselnej, fitness, targowej, turystycznej, estradowej, filmowej, sprzedaży detalicznej (stragany i targowiska), kulturalno-rozrywkowej, rekreacyjnej, fotograficznej, fizjoterapeutycznej, edukacyjnej, transportowej i pralniczej. 

Zawierają one rozwiązania przygotowane przez MRPiT, MF i KPRM. Projekt tarczy branżowej złożyli w Sejmie posłowie PiS. 

Dla przedsiębiorców z najbardziej zagrożonych branż, proponujemy nowe instrumenty wsparcia. Z jednej strony będą one polegały na zastosowaniu tych narzędzi finansowych, jakich użyliśmy wiosną, tj. zwolnienie z ZUS lub postojowe. Z drugiej strony, na wniosek kilku zrzeszeń pracodawców i przedsiębiorców, będziemy proponować długoterminowe środki finansowe, fundusze na restrukturyzację, na wsparcie w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Nie pozostawimy przedsiębiorców samym sobie

– powiedział wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin. 

Wicepremier podkreślił:

Przepisy tarczy branżowej dają delegację dla Rady Ministrów do ewentualnego rozszerzenia bądź zawężania branż, które będą mogły zostać objęte pomocą, jak i przedłużenia pomocy na kolejne miesiące. W zależności od tego, jak rozwinie się sytuacja, rząd będzie decydować, czy i w jakim zakresie skorzystać z tego rozwiązania. Jest tutaj bardzo duża elastyczność.

Wicepremier Gowin zaznaczył:

Wszystkie działania MRPiT powstają w dialogu z przedsiębiorcami. Na bieżąco prowadzimy konsultacje z przedstawicielami branż najbardziej dotkniętych skutkami pandemii. 

A sekretarz stanu Andrzej Gut-Mostowy podkreślił:

Turystyka i inne branże najbardziej poszkodowane przez Covid-19 będą teraz mogły liczyć na szybką pomoc. Ustawa wprowadza uprawnienia dla Rady Ministrów, aby w drodze rozporządzenia przyznać postojowe lub zwolnić ze składek ZUS - to ważna zmiana.

Tarcza branżowa to zestaw punktowych rozwiązań dla branż najbardziej dotkniętych  obostrzeniami w związku sytuacją pandemiczną. Na skutek poprawek wniesionych przez posłów i senatorów ich katalog znacząco się poszerzył. Wraz z resortem finansów przeanalizowaliśmy zasadność tych propozycji. Dlatego podczas posiedzeń komisji parlamentarnych pozytywnie zaopiniowaliśmy objęcie wsparciem kolejnych branż, w tym m.in. pralni, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, przewozów autokarowych, cateringu i sprzedawców obuwia

– dodał wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak.

Które branże otrzymają pomoc? 

O wsparcie będą mogły ubiegać się firmy reprezentujące branże: 

• gastronomiczną, 
• kulturalno-rozrywkową (estradową, targową, fotograficzną, filmową, muzealną), 
• sportową (fitness, siłownie, rekreacja, baseny, aquaparki, uzdrowiska),
• sprzedaży detalicznej (targowiska, bazary), 
• turystyczną (organizatorzy turystyki, hotele i podobne obiekty zakwaterowania, przewodnicy górscy, piloci wycieczek i przewodnicy turystyczni, rezerwacja biletów),
• transportową (firmy autokarowe, taksówkarze),
• edukacyjną,
• cateringową,
• usług pralniczych.

Działalności gospodarcze, które obejmie możliwość skorzystania z dotacji, to: 

• sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach,
• sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych prowadzona na straganach i targowiskach,
• sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach,
• sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów prowadzona na straganach i targowiskach,
• restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne,
• ruchome placówki gastronomiczne,
• pozostała usługowa działalność gastronomiczna,
• przygotowywanie i podawanie napojów,
• działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych,
• działalność postprodukcyjna związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi,
• działalność fotograficzna,
• wypożyczanie i dzierżawa sprzętu rekreacyjnego i sportowego,
• działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów,
• pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych,
• działalność fizjoterapeutyczna,
• działalność paramedyczna,
• działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych - zespół muzyczny,
• działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych,
• działalność obiektów sportowych,
• działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej,
• pozostała działalność związana ze sportem,
• działalność wesołych miasteczek i parków rozrywki,
• działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych,
• pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana,
• pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna,
• działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej,
• działalność związana z projekcją filmów,
• pozaszkolne formy edukacji artystycznej,
• pozaszkolne formy edukacji z zakresu nauki jazdy i pilotażu,
• nauka języków obcych,
• pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane,
• działalność obiektów kulturalnych,
• działalność muzeów,
• sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach,
• działalność taksówek osobowych (w zakresie zwolnienia ze składek ZUS),
• pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany,
• przygotowywanie i dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering),
• działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych,
• pranie i czyszczenie wyrobów włókienniczych i futrzarskich,
• pozostała działalność związana ze sportem (np. przewodnicy górscy),
• pozostała działalności usługowa w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowanej,
• działalność hoteli i podobnych obiektów zakwaterowania,
• działalność organizatorów turystyki.

Główne rozwiązania pomocowe z tarczy branżowej 

Ustawa przewiduje kilkadziesiąt regulacji, z których najistotniejsze to: 

• zwolnienie z ZUS – zwolnienie z obowiązku opłacania należnych składek za okres od dnia 1 listopada 2020 r. do dnia 30 listopada 2020 r., z możliwością przedłużenia na kolejne miesiące i o kolejne branże,
• jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe – dla osób, które na dzień 30 września 2020 r. prowadziły jeden z określonych rodzajów działalności, z możliwością przedłużenia na kolejne miesiące i o kolejne branże, 
• dotacja dla mikro i małych przedsiębiorstw – wysokość wsparcia wyniesie do 5 tys. zł, 
• dofinansowanie wynagrodzeń pracowników w kwocie 2000 zł przez 3 miesiące,
• zawieszenie opłaty targowej w 2021 r. – przedsiębiorcy na tym rozwiązaniu zaoszczędzą łącznie kwotę 139 mln złotych; projekt przewiduje dla gmin rekompensatę, ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, dochodów utraconych z tytułu braku opłaty targowej w 2021 r.

Zwolnienie z płacenia składki ZUS 

Ustawa wprowadza zwolnienie z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 listopada 2020 r. do dnia 30 listopada 2020 r. 

Zwolnienie z obowiązku opłacania ww. świadczeń wymaga spełnienia następujących warunków: 

• prowadzenie na dzień 30 września 2020 r. jednego z określonych rodzajów działalności,
• zgłoszenie do 30 czerwca podmiotu jako płatnika składek, 
• wykazanie, że przychód uzyskany w listopadzie 2020 r. był niższy o co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w listopadzie 2019 r. 

W przypadku, gdyby przedsiębiorca opłacił składki jeszcze przed pozytywnym rozpatrzeniem jego wniosku, będą one podlegały zwrotowi. 

Zaproponowane zmiany upoważniają także Radę Ministrów, aby mogła w drodze rozporządzenia wydłużyć okres zwolnienia z tytułu nieopłaconych składek, jak również objąć pomocą także kolejne/inne branże, jeżeli będzie tego wymagała sytuacja.

Dodatkowe jednorazowe świadczenie postojowe 

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego dla osób, które prowadziły na dzień 30 września 2020 r. jeden z określonych rodzajów działalności. Świadczenie postojowe przysługuje w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia, obowiązującego w 2020 roku, tj. 2 080,00 zł. 

Warunkiem jego otrzymania jest uzyskanie w październiku lub w listopadzie 2020 r. niższego, o co najmniej 40%, przychodu z tej działalności w stosunku do przychodu uzyskanego odpowiednio w październiku albo listopadzie w 2019 r. 

Podobnie jak w przypadku świadczenia postojowego wprowadzonego wiosną tego roku, będzie ono wynosić 80% minimalnego wynagrodzenia, a dla osób rozliczających się w formie karty podatkowej – 50% minimalnego wynagrodzenia. 

Tym razem wsparcie kierowane jest do konkretnych branż. Dlatego konieczne będzie załączenie do wniosku dodatkowych dokumentów, czyli oświadczenia o rodzaju przeważającej działalności (PKD) oraz oświadczenia o spadku przychodów. 

W myśl nowelizacji rząd będzie mógł, w drodze rozporządzenia, przyznać ewentualną wypłatę kolejnych świadczeń za inne okresy rozliczeniowe, a także objąć pomocą kolejne/ inne branże, jeżeli będzie tego wymagała sytuacja. 

Dotacja do 5 tys. zł 

O dotację w wysokości do 5 tys. zł będą mogli się starać mikro i mali przedsiębiorcy. Z wyliczeń wynika, że otrzyma ją ok. 240 tys. przedsiębiorców, łącznie na kwotę ok. 1,2 mld zł. Będzie mogła mieć formę pomocy bezzwrotnej pod warunkiem wykonywania działalności gospodarczej przez 3 miesiące od dnia udzielenia wsparcia. 

Aby skorzystać z dotacji, trzeba będzie spełnić następujące warunki: 

• na 30 września 2020 r. wykazać jedną z określonych rodzajów działalności, 
• na 30 września 2020 r. nie mieć zawieszonej działalności gospodarczej, 
• przychód z działalności uzyskany w październiku lub listopadzie 2020 r. powinien być niższy co najmniej o 40%, w stosunku do przychodu uzyskanego odpowiednio w październiku albo listopadzie 2019 r.   

Dotacji będą udzielać powiatowe urzędy pracy, na podstawie wniosków złożonych wyłącznie drogą elektroniczną, za pomocą serwisu praca.gov.pl. 

Zgodnie z przepisami rząd będzie mógł drogą rozporządzenia upoważnić powiatowe urzędy pracy do przyznania kolejnej ewentualnej dotacji, jeżeli będzie tego wymagała sytuacja. 

Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników 

Świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy będą przyznawane, w wysokości 2000 zł miesięcznie, do wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy (do wynagrodzenia pracownika zatrudnionego na część etatu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy). Dofinansowanie ma przysługiwać także do wynagrodzenia osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Jedni i drudzy muszą być jednak zatrudnieni co najmniej 3 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczeń. 

Dofinansowanie nie będzie przysługiwać dla tych pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym złożono wniosek o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. 

Aby skorzystać ze świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, przedsiębiorca będzie musiał spełnić następujące warunki: 

• prowadzić na 30 września 2020 r. działalność gospodarczą należącą do wyżej wymienionych branż, oznaczoną jako rodzaj przeważającej działalności, 
• przychód z tej działalności uzyskany w jednym z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był niższy o co najmniej 40%, w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego, 
• nie zalegał w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r., 
• nie spełnia przesłanek do ogłoszenia upadłości, o których mowa w art. 11 lub art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, 
• nie jest wobec niego prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne lub likwidacyjne. 

Wnioski o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc będą składane w formie elektronicznej do wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na siedzibę przedsiębiorcy. 

Rada Ministrów będzie mogła w drodze rozporządzenia zdecydować o przyznaniu dofinasowania do wynagrodzeń w kolejnych okresach, jeżeli będzie tego wymagała sytuacja. 

Zawieszenie opłaty targowej 

Tarcza branżowa zakłada również zawieszenie poboru opłaty targowej w 2021 r. Opłata ta pobierana jest niemal wyłącznie od drobnych przedsiębiorców, nieposiadających infrastruktury handlowej, dokonujących sprzedaży osobiście, przy pomocy członków rodziny lub pojedynczych pracowników. Dla takich podmiotów konieczność uiszczania choćby niewysokich opłat jest odczuwalnym obciążeniem, a ich zawieszenie będzie konkretnym wsparciem. 

Utrata wpływów z tego tytułu zostanie w pełni zrekompensowana wszystkim gminom, w wysokości dochodów z tej opłaty osiągniętych przez gminę w 2019 r. Pieniądze będą wypłacane z góry za cały rok, do 31 marca 2021 r. ze środków Funduszu Przeciwdziałania Covid-19. Łączny koszt rekompensaty wyniesie do 139 mln zł. 

Ułatwienia w zatrudnianiu pracowników 

Tarcza wprowadza ułatwienia w zatrudnianiu pracowników w czasie trwającej pandemii Covid-19. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami, pracownik, który ma aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku administracyjno-biurowym, będzie mógł być zatrudniony na takim stanowisku u kolejnego pracodawcy, bez konieczności kierowania go na kolejne wstępne badania lekarskie. 

Pracodawca będzie mógł skorzystać z proponowanego rozwiązania wyłącznie w sytuacji, gdy stwierdzi, że pracownik ma zostać zatrudniony na stanowisku, którego warunki odpowiadają tym opisanym w skierowaniu na badania lekarskie. 

Ułatwienia w zatrudnieniu będą dotyczyć także pracowników zatrudnianych na innych stanowiskach niż administracyjno-biurowe. Ten sam lub inny pracodawca, u którego zatrudniałby się przyszły pracownik, nie będzie musiał kierować go na badania wstępne, w przypadku gdy zatrudnienie nastąpi w ciągu 180 dni (a nie jak obecnie 30 dni) po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy. 

Rozwiązanie to będzie także dotyczyć osób podejmujących pracę równolegle u innego pracodawcy. Natomiast nie znajdzie ono zastosowania w przypadku osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. 

Aby ułatwić przedsiębiorcom i pracownikom zrealizowanie badań lekarskich pracowników, po odwołaniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, wydłużono okresy i terminy związane z wykonywaniem (zawieszonych) profilaktycznych badań pracowników do 180 dni. 

Rozwiązania dla branży turystycznej 

Kluczowe rozwiązania tarczy branżowej dla branży turystycznej to: 

• Dodatkowe postojowe (maksymalnie trzy razy) dla organizatorów turystyki oraz gestorów obiektów hotelarskich, przy spadku przychodu uzyskanego w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o co najmniej o 75% w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r. 
• Zwolnienie z ZUS za lipiec – wrzesień 2020 r. dla organizatorów turystyki, przy spadku przychodu uzyskanego w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o co najmniej o 75% w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.
• Zwolnienie z ZUS za listopad 2020 r. dla PKD  79.90.A , czyli dla pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.
• Jednorazowe, dodatkowe postojowe dla PKD  79.90.A , czyli dla pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.
• Zwolnienie z ZUS za listopad 2020 r. dla PKD 79.90.C, czyli pozostałej działalności usługowej w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowanej. Pod wskazanym kodem działają np. agenci IATA zajmujący się sprzedażą biletów lotniczych. 
• Jednorazowe, dodatkowe postojowe dla PKD 79.90.C, czyli pozostałej działalności usługowej w zakresie rezerwacji, gdzie indziej niesklasyfikowanej. Pod kodem tym działają np. agenci IATA, którzy zajmują się sprzedażą biletów lotniczych. 
• Zwolnienie z ZUS za listopad 2020 dla PKD 93.19.Z, czyli pozostałej działalności związanej ze sportem, która obejmuje także działalność przewodników górskich.
• Jednorazowe, dodatkowe postojowe dla PKD 93.19.Z, czyli pozostałej działalności związanej ze sportem, która obejmuje także działalność przewodników górskich.
• Przedłużenie przyznanej pomocy w postaci zwolnienia z ZUS oraz świadczenia postojowego na drodze rozporządzenia ułatwi przyznanie kolejnego wsparcia dla branży turystycznej. 

Ile będzie kosztować tarcza branżowa? 

Szacujemy, że z nowych instrumentów skorzysta 270 tys. firm. Łączna kwota miesięcznego wsparcia dla przedsiębiorców to ponad 4,5 mld zł. Dofinansowaniem wynagrodzeń objętych zostanie około 1 mln pracowników. Ten instrument został przewidziany na okres 3 miesięcy.

Do kiedy można składać wnioski o dofinansowanie? 

Rozwiązania tarczy branżowej dotyczą 3 miesięcy. Jeśli będzie to konieczne, w odpowiednim czasie rząd podejmie decyzje o przedłużeniu wsparcia dla przedsiębiorców. Możliwe będzie też poszerzenie pomocy o kolejne branże.
Wydłużona zostanie też możliwość skorzystania z już funkcjonujących form pomocowych. Przedsiębiorstwa, które wiosną nie spełniły warunków, a dopiero teraz po raz pierwszy odczuły pogorszenie sytuacji gospodarczej, nadal mogą skorzystać z dofinansowania do wynagrodzeń, mikropożyczek i postojowego. Mogą to zrobić do 30 czerwca 2021 r.

Obecne przepisy ustawy antycovidowej z marca br. nie wskazują wprost terminu zakończenia naborów wniosków o wsparcie dla przedsiębiorców. Oznacza to, że na wydatkowanie środków z  Funduszu Pracy na finansowanie działań w 2020 r. powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy mają czas do 31 grudnia 2020 r. 
Z analizy środków wydanych przez powiatowe urzędy pracy wynika jednak, że zdecydowana większość podmiotów uprawnionych do otrzymania wsparcia, już z niego skorzystała. 

Propozycja przedłużenia udzielania pomocy na 2021 r. zgodna jest z decyzją Komisji Europejskiej, która wydłużyła możliwość stosowania środków pomocowych.

Data wejścia w życie przepisów tarczy branżowej

Regulacje dotyczące dofinansowania do wynagrodzenia pracowników oraz dotacji zaczną obowiązywać po upływie 3 dni od momentu publikacji treści tarczy branżowej w Dzienniku Ustaw (15 grudnia br.), czyli od 19 grudnia 2020 r. Z kolei przepisy dotyczące zwolnienia z płacenia składki ZUS oraz dodatkowego świadczenia postojowego wejdą w życie po upływie 14 dni od ich publikacji w Dzienniku Ustaw, czyli od 30 grudnia 2020 r.  

Dotychczasowe wsparcie

Z tarcz antykryzysowej, w tym tarczy finansowej do polskich przedsiębiorców i pracowników trafiło w ostatnich miesiącach blisko 165 mld zł. Dzięki temu zastrzykowi firmy mogły lepiej przejść przez kryzys, a Polacy zachowali miejsca pracy. 

Do tej pory przedsiębiorstwa z branż, które obejmuje tarcza branżowa, czyli: gastronomicznej, rozrywkowej, sportowej, sprzedaży detalicznej, edukacji pozaszkolnej czy kulturalnej, również były objęte rządowym wsparciem. Z tarczy antykryzysowej z tytułu zwolnień z ZUS-u i wypłat świadczenia postojowego firmy otrzymały 2,9 mld zł, a z tarczy finansowej PFR do 30 tys. firm działających w tych sektorach trafiło 3,5 mld zł. 

Zdjęcie: Dario Film