Drewniany kościół w Łodygowicach to jeden z najciekawszych i największych obiektów tego typu na Żywiecczyźnie. Jednocześnie jest to jeden z najstarszych obiektów sakralnych w powiecie żywieckim.

• Drewniany kościół w Łodygowicach to jeden z największych drewnianych kościołów w Beskidach.
• Kościół w Łodygowicach powstał na miejscu kaplicy, która była wybudowana prawdopodobnie w XIV wieku.
• Do kościoła prowadzi 130 kamiennych stopni.
• W kościele w Łodygowicach znajdziemy liczne pamiątki po właścicielach Łodygowic.  

Pierwsza była kaplica

Drewniany kościół w Łodygowicach to drugi, obok zamku w tej miejscowości cenny zabytek w Gminie Łodygowice. Początki parafii w Łodygowicach sięgają XIII wieku. Ciekawostkę stanowi fakt, że jedną z dat powstania kościoła w Łodygowicach jest rok 1312. Według tego źródła świątynię miał ufundować Jakub Brandys. Co ciekawe informacja ta powielana jest na podstawie sfałszowanego dokumentu, który powstał w połowie XVIII wieku. Według wiarygodnych źródeł początki parafii w Łodygowicach i pierwszej kaplicy, która stanęła w tej miejscowości to rok 1373 a jej patronem był św. Stanisław Biskup i Męczennik.

Rozkwit parafii łodygowickiej

Gdy Łodygowice stały się odrębną i powiększającą się parafią zapadła decyzja o rozbudowie istniejącej świątyni. Warto w tym miejscu przywołać zapis, jaki znajdziemy w „Dziejopisie…” Andrzeja Komonieckiego, informujący o tym, że właściciel Łodygowic – książę Jerzy Zbarski, zakupił w roku 1630 sprowadzoną z Włoch matrycę do wypieku hostii. Okres, kiedy właścicielem ziem łodygowickich jest Zbarski a później Stanisław Warszycki, zaś gospodarzem kościoła ksiądz Stanisław Kaszkowic to czas rozbudowy i rozkwitu parafii w Łodygowicach. Prace przy rozbudowie kościoła zostały przeprowadzone w latach od 1634 do 1636, kiedy obiekt został poświęcony przez ks. biskupa Tomasza Oborskiego. Wtedy prawdopodobnie również otrzymuje nowych patronów – apostołów Szymona i Judę Tadeusza. W roku 1637 kościół został wymalowany, zakupiono również dzwon. Przed rokiem 1644 przy kościele stała osobna dzwonnica. W roku 1644 do świątyni dobudowano wieżę z dwoma dzwonami.

Spór księdza z panem i pamiątki po właścicielach Łodygowic

W roku 1663 bracia Jakubcowie z Biernej wystawili przed kościołem kamienną Bożą Mękę, natomiast w roku 1669 właściciel Łodygowic – słynący z sadystycznych skłonności wobec poddanych – Warszycki ufundował boczny ołtarz poświęcony Najświętszej Pannie Marii Częstochowskiej. Gospodarzem kościoła w okresie od 1657 do 1679 roku był ks. Jan Niemczyk, który pozostawał w konflikcie ze Stanisławem Warszyckim. Nie przeszkodziło to jednak w tym, ze kościół piękniał, gdyż w roku 1679 Warszycki ozłocił ufundowany przez siebie ołtarz.
Warto dodać, że w drewnianym kościele w Łodygowicach znajdziemy wiele pamiątek po właścicielach Łodygowic. Ostatni właściciel Łodygowic – baron Otto Klobus w roku 1934 ufundował dwie barkowe ławki, które do dziś znajdują się w prezbiterium.

Kolejne rozbudowy

W kolejnych latach, gdy gospodarzem kościoła w Łodygowicach był ks. Urban Kupiszewski, zostaje przeprowadzona kolejna znacząca przebudowa świątyni. W roku 1687 powstaje nowe, większe prezbiterium. W toku 1715 do kościoła zostaje wstawiony ołtarz główny, ufundowany przez karczmarza z Wilkowic – Antoniego Kanię, wykonany przez snycerza z Żywca – Mikołaja Ficka. Lata 1748-1799 to okres nadania kościołowi takiej formy, w jakiej widzimy go współcześnie. Prace przeprowadzone w XVIII wieku polegały na poszerzeniu nawy głównej oraz budowie bocznych kaplic. Jedną z ostatnich inwestycji jest przebudowa wieży w roku 1797. Jeśli chodzi o wnętrze, to jedną z największych inwestycji była budowa organów w 1890 r., wykonana przez firmę Rieger.Warto wspomnieć również, że w roku 1866 w drewnianym kościele w Łodygowicach uczeń Jana Matejki – żywiecki malarz Mantel, przy użyciu farb olejnych wykonał polichromię*. Niestety nie zachowała się ona do czasów współczesnych, zastąpiona nową, namalowaną przez Adama Giebułtowskiego w roku 1929.
Drewniany kościół w Łodygowicach jest obecnie jednym z największych kościołów drewnianych w Beskidach. Wybudowany w stylu śląsko-małopolskim, jednonawowy, orientowany w kształcie krzyża o długości 40 metrów i szerokości od 15 do 22 metrów, zbudowany jest na zrąb z bali modrzewiowych z dachem pokrytym gontem.
W roku 2021 przeprowadzone zostały race rewitalizacyjne, obejmujące: remont elewacji i schodów wejściowych oraz wymianę gontowego pokrycia dachowego, opłaszczowania hełmu wieży i remont instalacji odgromowej kościoła.

Schody i mur

Charakterystycznym elementem kościoła w Łodygowicach są prowadzące do niego kamienne schody oraz otaczający świątynię mur. Stopnie zostały wykonane w 1845 roku przez Jana Kanika z 50 łokci kamieni palastrowych, dostarczonych przez kamieniarza Jana Dudzika. Również w XIX wieku wykonano w kościele kamienną posadzkę.
W roku 1936 zostały przeprowadzone prace na cmentarzu, który mieścił się przy kościele. W tym roku wzniesiono również mur wokół kościoła.

Źródła: Materiały Muzeum Miejskiego w Żywcu oraz Historia Łodygowic, Tom II autorstwa Jacka Kachla